't Groningen Gevoel...

… Bart Beijer

Beeld: eigen archief

Drs. B.B.A. (Bart) Beijer is verbonden aan de Faculteit Rechtsgeleerdheid RUG. Hij is beleidsmedewerker onderwijs&kwaliteitszorg, coördinator onderwijs&ICT en lid van de Universiteitsraad. Verder is Bart schaakjournalist en fotograaf alsmede lid organisatie jaarlijks Schaakfestival Groningen.

Het Groningen gevoel? Tja, dan moet ik terug naar 1978. Ik bezocht als eindexamenscholier uit Zwolle de open dag van de RUG en de uitkomst was uiteindelijk dat ik in Groningen psychologie ging studeren. Groningen voelde goed! Naast de studie waren er vele mogelijkheden, ook op sportgebied. Nu was een succesvolle sportcarrière voor mij in de knop gebroken.

Zo rond mijn achtste bleek ik over een poreus bot te beschikken in mijn linkerarm, dat om de haverklap brak. Toen ik uiteindelijk op mijn zestiende weer vrij gegeven werd voor sport was elke succesvolle activiteit natuurlijk kansloos. Het was duidelijk dat de wereld nooit zou weten welke goede voetballer, tennisser, of karateka ik had kunnen worden.

De keuze viel in de roemruchte ijskoude februarimaand van 1979 op schaken. Met een drietal vrienden bezochten we de clubavond van Schaakclub Groningen, waar we een bonte verzameling van opmerkelijke karakters tegenkwamen. Op school in Zwolle waren wij de besten, leraren incluis, en dat moest dan in Groningen toch ook goed gaan?

Het viel tegen. We begonnen onderaan de ranglijst, we boekten progressie, maar al snel werd duidelijk dat de top niet voor ons was weggelegd. Mijn kompanen in crime haakten na enige tijd af, maar ik bleef. Het schaakwereldje had iets bijzonders en als ik als speler niet goed genoeg was, dan waren er toch voldoende andere mogelijkheden?

De redactie van het clubblad(!) Dichter bij literatuur was nauwelijks mogelijk. Voorzitter van de grootste schaakvereniging van Nederland. Teamleider van het eerste team! Mooie benaming voor de klusjesman van het team.

Mijn schaaktechnische hoogtepunten bestaan uit twee remises als invaller in de Meesterklasse en een gelijkspel met Peter Slot tegen de toenmalige Nederlandse kampioenen doorgeefschaak Erik Hoeksema en Piet Hondema. Ik zal u de details besparen.

Maar wat een mooie schaakwereld hadden we eigenlijk in Groningen. Gaandeweg kreeg de geschiedenis me te pakken. Wat bleek? Een selectie.

In 1871 wordt het roemruchte Schaakgezelschap Staunton opgericht, drie jaar later volgt Van der Linde in Winschoten. Zij bestaan nog steeds. In 1898 is er in Groningen zelfs een Damesschaakvereniging, maar het is niet duidelijk voor hoe lang. In 1923 wint Jan Hessel Kruit uit Stadskanaal het Nederlandse districtenkampioenschap in Scheveningen. In november 1935 wint Max Euwe in Hotel Frigge zijn 14e partij tegen Aljechin in de strijd om het wereldkampioenschap. Een vloedgolf aan schaakclubs wordt opgericht, waaronder SISSA en de voorlopers van schaakverenigingen Unitas en Groningen (de laatste twee bestaan momenteel voort in de Groninger Combinatie).

In 1946 organiseert Staunton het eerste grote schaaktoernooi na de tweede wereldoorlog. De hele wereldtop was aanwezig in de Harmonie. In 1963 wordt het eerste Niemeyer toernooi gehouden dat onder leiding van Johan Zwanepol zal uitgroeien tot een groot en internationaal jaarlijks evenement in de Martinihal. Velen van de wereldtop uit de negentiger jaren, waaronder wereldkampioen Karpov, begonnen hun carrière op dat toernooi in Groningen. Joris Brenninkmeijer verslaat er zelfs de latere wereldkampioen Anand.

Het huidige Schaakfestival is schatplichtig aan die geschiedenis. Stadjer Gert Ligterink wordt in 1979 Nederlands kampioen. Schaakclub Haren bestaat inmiddels 100 jaar. Unitas, Groningen en SISSA hebben de nationale beker gewonnen. Groningen wordt in 2007 kampioen van Nederland.

Momenteel voert SISSA de ranglijst aan in de Meesterklasse. De Groninger Combinatie doet hetzelfde in de Eerste klasse. Groningen huisvest momenteel vier grootmeesters: Sergey Tiviakov, Sipke Ernst, Jan Werle en coming man Jorden van Foreest.

Wat is dat toch met schaken? Vele bedrijven suggereren in hun personeelsadvertenties iets met schaken te hebben. Afbeeldingen van paarden, lopers, torens, koningen en koninginnen moeten de uitstraling geven van een strategisch en tactisch goed functionerend bedrijf.

Toch is sponsoring van schaken moeizaam. Dank aan alle huidige en voorgaande sponsors! En welkom toekomstige sponsors. Schaken blijft een relatief goedkope sport. Er is in Groningen veel potentieel, zowel aan talent als aan trainers.

De top van de schaakwereld is professioneler geworden en bestaat uit jonge spelers met een gezonde leefstijl, die sporten om hun conditie op peil te houden. Schaakprofessionals van tegenwoordig zijn betere beeldmerken dan die van vroeger. Nederlands kampioen Anish Giri klopt aan de deur van wereldkampioen Magnus Carlsen.

Groningen, kom op! Vergeet al die sportverslaggevers die het onkundig over schaakvoetbal hebben. Het is veel beter en kan nog beter. Natuurlijk, Wijk aan Zee heeft dezer weken weer het Wimbledon van het schaken, maar Groningen is SCHAAKSTAD van Nederland!!!