Zingende topsporters met een hit: Janus houd toch je kanus!
Foto: (c) Dambond KNDB
Groningen was ont-zet-tend ver weg, toen ik jong was. Ik woonde in een lelijk stadje in Brabant en heel vroeger bestond de A2 nog niet, laat staan de A28 en de A50. Voor ons gevoel lag de stad Groningen in een compleet ander werelddeel; je moest eerst met de auto dwars door steden als Nijmegen en Arnhem, de Waal over, de Nederrijn over, dan de Veluwe over per hondenslee en dan nog een eind met de trekschuit door de Bonkevaart. Zo’n gevoel slijt maar langzaam. Ik woon nu al een poosje in Groningen - en dan blijkt het ineens heel dichtbij. Nog maar vijf jaar geleden wilde een Brabantse vriend een eetafspraak met me maken, met de woorden: “Kom jij maar hierheen, ik ga niet voor een etentje naar Scandinavië!”
We wisten heel weinig van het Noorden. Zo dachten we dat Ids Postma uit Dearsum een Groninger was, net als wereldkampioen dammen Jannes van der Wal, geboren in het Friese Driesum. Winsum, Akkrum, Middelstum, Humptiedum, voor ons was het allemaal één pot nat.
We wisten zeker dat de hele familie Koeman uit Groningen kwam (toch?) en natuurlijk de knapste hardrijdster aller tijden Marianne Timmer. Voor zoveel schoonheid hadden we in Brabant wel enig respect, daar konden we maar moeilijk tegenop. Ja, Ruud van Nistelrooij met volle baard en Berry van Aerle, dat waren onze rolmodellen. Willy van de Kerkhof!
Dat de Fries-Groningse Jannes vreselijk goed met de damstenen was, het interesseerde ons weinig. We keken met open mond naar zijn legendarische televisie-interview met Mies Bouwman. Iemand die toch geregeld heel schuchtere mensen met gemak op de praatstoel kreeg. Jannes zei bar weinig, zelfs niet hoe oud hij was. Vergeten, met zijn anders zo wiskundige brein. Even terzijde: in het Zuiden vinden we dat denksport geen sport is, maar iets om de verveling te verdrijven. Iets is pas een sport als je er moe van wordt en als je er je been bij kunt breken. Wielrennen, motorcross. Formule 1 is al op het randje, het neigt toch wat meer naar computergamen, al kun je er wel degelijk letsel mee oplopen. Max Verstappen werd geboren in Hasselt, België, maar dat rekenen we voor het gemak bij Limburg.
Terug naar Mies: die wilde het fragment daarna nooit meer zien. Jannes deed wel meer opzienbarends. Wat dat betreft was hij te vergelijken met de legendarische Franse voetballer Eric Cantona (kijk Ruud, dat is pas een baard!), niet qua baltechniek en spiermassa, maar qua excentrieke acties. Befaamde uitspraak van Eric: “The other ones? They are all great. Me? I am exceptional.”
Onvergetelijk is zijn bekendste interview op de BBC. Cantona had net een gemene karatetrap uitgedeeld aan een Crystal Palace supporter op de tribune. Iedereen wachtte op een verklaring. Dat wilde Cantona best doen; met een ernstig gezicht en met vet Frans accent: “Ahum. When the seagulls (pauze). Follow the fisherman’s trailer (lange pauze). It’s because they think, sardines will be strong. In the sea. Thank you very much.” De aanwezige pers was onder de indruk, geloofde dat het een diep filosofische betekenis had - en schreef het allemaal netjes op, goedkeurend knikkend.
Terug naar Jannes. In slaap gevallen in de trein, op weg naar het NK in Utrecht. Volgens Jannes zelf was hij al slapend een paar keer in Groningen en Zwolle geweest die dag. Je had nog geen OV-chipkaart. In 1988 verpestte hij het bij de Gelderse dambond, omdat hij niet kwam opdagen bij een toernooi waar zijn naam bovenaan de affiches stond. Jannes had geen radio of televisie, laat staan internet. Dat begon pas na zijn dood een beetje tot leven te komen. Wél is hij de maker van een geslaagde carnavalsplaat; dat vinden ze dan weer tof in het Zuiden. “Janus houd toch je kanus.” Grappige titel natuurlijk, vindt ook Mies Bouwman.
Ik moest er aan denken toen ik Marco van Basten tijdens het EK zag bij Studio Europa. De presentator wist zeker dat Marco ooit een lied op de plaat had gezet. “Het is fijn in Italië te zijn.” Marco was het écht, écht, écht vergeten zei hij, “eerlijk waar’. Zou het? Ik denk een ode aan Jannes.