Poëzie in Warffum

Tweemaal per jaar worden we attent gemaakt op het bestaan van Warffum. Dit Groninger dorp, even voorbij Winsum rechtsaf, zal het wereldnieuws wellicht nimmer halen. Tenzij een versleten kunstmaan er eens met donder en geweld ter aarde stort, of de weer in ere herstelde munitietrein er nog eens in de lucht vliegt. De paus zal de koude grond van Warffun niet kussen. Warffum moet het doen met ‘Op Roakeldais’, het gekostumeerde bal in de zomer, en de Bierling-Cup, waarvoor acht biljarters de afgelopen dagen in de slag zijn geweest.

Wilt u van nu af aan een fluistertoon aanslaan, zodat u meteen de sfeer aanvoelt die vier dagen lang in café-restaurant Spoorzicht (beleefd aanbevelend H.H. Hoek) heeft geheerst. Een knusse en geijkte accommodatie voor biljarters, een sport die leeft bij de gratie van het horecawezen. Biljartofficials nemen dikwijls een afwerende houding aan als het hun zo dierbare spel in de kroegsfeer wordt getrokken. Ze vinden die gedachte anti-propaganda in hun streven de jeugd warm te maken voor deze reeds eeuwenoude sport, die volgens het instructieboekje ‘biljarten’ in de serie Ken uw Sport (uitg. J. W. Duwaer&Zonen, Amsterdam) nergens zo intensief wordt beoefend als in Nederland.

Dat is te danken aan al die kroegbazen in ons land die gelegenheid gaven en geven. Hulde lijkt hier gerechtvaardigd, heren van de Bond!!! Een kijkje in Warffum leert het gelijk van de heer W. Eeuwijk, de vroegere vice-voorzitter van de KNBB, die ter inleiding van het gememoreerde boekje stelt: ’Biljarten is niet alleen een mooi, gracieus en stijlvol spel, een spel dat leeft en bekoort, het is ook ontegenzeggelijk een moeilijk spel. Het is zo rijk aan combinaties, het vraagt zo veel studie en hersenwerk om steeds de goede positie te krijgen en…. te behouden, het eist zulk een grondige techniek, dat aan het succesvol beoefenen en spelen een zekere leerschool moet voorafgaan’.

Die leerschool is de kroeg, dat kan niet missen. Mijn herinneringen gaan terug naar de stad-Groninger etablissementen Dixie, ‘Stotter’ De Vries, De Oude Meet (ondanks de fameuze slogan ‘Twee huizen waar u beter eet, het uwe en de Oude Meet’ toch ter ziele gegaan), Mennie ten Hoove, Huis de Beurs, Brockschmidt, Fransen en De Oude Koppelpaarden. De kastelein van laatstgenoemd café huiverde al bij het zien van ‘jong talent’. Het groene laken was hem heilig. Masseren en pikeren verboden, luidde de tekst op een wit kartonnetje. Evenals stoten met een sigaret in je mond. Een geamortiseerde trekstoot deed hem ook bleekjes wegtrekken. Jans heette hij en hij keek altijd nors. Toch was hij niet te beroerd je van advies te dienen, al was dat meer eigenbelang. Hij was als de dood voor een scheur in zijn gekoesterde laken. ‘Een beetje voorzichtig hè, er ligt net een nieuw laken op’, waarschuwde hij altijd als je een paar kwartjes in de klok wierp. Er lag elke week een nieuw laken op zijn biljart.

H.H. Hoek van Spoorzicht had tijdens het toernooi om de Bierling-Cup niets te vrezen. Op zijn tafels streden louter matadoren. Zo worden biljarters genoemd die een beetje met de keu overweg kunnen. Toch laten ook zij wel eens de gemakkelijkste ballen liggen. Doorgaans nemen zij dan weer zwijgend plaats op hun stoel, maar er zijn er ook die hun emoties blootgeven. De tukker Henny Bult liet een knullige misser gepaard gaan met zo’n hartstochtelijke vloek.

De organisatie zorgt na elke ronde voor een toernooibulletin. Daarin wordt op luchtige wijze verslag gedaan van de wedstrijden en er is ook ruimte voor prietpraat. Zelfs poëzie ontbreekt niet. Arbiter Bram de Ruyter tekent daarvoor. Hij had zijn prognose als volgt verpakt (de kapitaal gedrukte letters vormen de namen van de acht deelnemers):

Ik loop de KRUISWEG af
​In de richting van het VEER
​Aan de WESTERkant van de BEEK
Klim ik op de BULT
​Waar ik vroeger altijd naar het FEE Keek
​Bij die gedachte word ik al weer B. LEEK
Wat is het leven toch FIJN, dacht kleine DAVID’S vader

Leuk gedaan De Ruyter, maar het had zo moeten zijn:

Boven op de BULT, zat eenzaam en alleen DAVIDS
​Hij tuurde de KRUISWEG af
​Daarop wandelde LEEK
​In de richting van WESTERBEEK
​FEEKE liep met hem mee
​Ze hadden het samen FIJN
Want ze gingen varen met het VEER