Olympisch zilver en brons voor de zussen Hellemans in 1984
Beeld: Harry Meijer
Greet en Nicolette Hellemans maakten een plan in 1981. Samen in de roeiboot wilden ze een medaille winnen op de Olympische Spelen van Los Angeles in 1984. Het werden er twee: zilver en brons. In hun 'eigen' boot de dubbeltwee behaalden de zussen Hellemans de tweede plaats achter de Roemenen en met de Nederlandse acht kwamen ze verrassend als de derde over de finish.
"Het kwam eigenlijk vanzelf. We waren naar elkaar toegegroeid qua niveau”, legt Greet uit hoe ze samen in de boot belanden. Ze hadden elk al een afzonderlijke succesvolle carrière achter de rug in verschillende nationale selecties. ,,Het was ook heel voor de hand liggend omdat we daardoor in Groningen konden blijven trainen”, vult Nicolette aan. De zussen verschillen in leeftijd twee jaar van elkaar. Opmerkelijk was dat de zussen lid bleven bij de burgervereniging De Hunze, daar waar de meeste roeiers een overstap maken naar een studentenroeivereniging. Nicolette: ,,De Hunze had ons groot gemaakt. Het had met een stukje trouw te maken en het beviel ons goed bij De Hunze.”
Samen met hun coaches Harry Meijer en Maarten Schmitz werd de weg naar Los Angeles opgesteld. Niet alleen trainingen in de boot waren belangrijk, maar ook krachttrainingen die ze het beste op de ACLO konden volgen. ,,Het probleem was wel dat we niet toegelaten werden tot de ACLO, omdat we niet lid waren van een studentenroeivereniging. Terwijl onze vader een van de drie oprichters was. Soms moesten we, als er een controle was stiekem naar binnensluipen en als dat niet lukte moesten we weer terugrennen naar huis,” weet Nicolette nog. De dames renden als warming-up van hun huis aan de Emmasingel naar de ACLO en terugrennend was de cooling-down. Greet:,,We moesten alles zo efficiënt mogelijk doen. Heen was niet zo erg, maar na de training was je hartstikke moe en dan moest je nog weer terug hardlopen.”
Later is de toegang tot de ACLO geformaliseerd. ,,Daar waren we ook heel dankbaar voor,” vertelt Greet.
In 1982, het eerste jaar van de zussen Hellemans in de dubbeltwee, werden ze al vijfde bij de WK in Luzern. In het daarop volgende jaar werd opnieuw de vijfde plaats behaald bij de WK in Duisburg en dat was voldoende voor de nominatie voor de Olympische Spelen. In 1984 hoefden ze alleen vormbehoud te tonen en dat was maar goed ook. In dat jaar deed Nicolette ook haar eindexamen fysiotherapie. Het jaar ervoor zat de Groningse dicht bij overtraind omdat de stageperiode amper te combineren viel met toproeien. Topsporters kregen toen nog geen vrijstelling van studie en werk. Greet werkte parttime als fysiotherapeut en deed een opleiding MO-pedagogiek. Dit naast de trainingen van twintig uur per week.
,,Vooral in het jaar van de Spelen hebben we veel krachttrainingen gedaan”, vertelt Nicolette. ,,Het was onze zwakste schakel. Daar was Maarten Schmitz heel deskundig in. Die heeft samen met Rob van de Brink een speciaal krachtprogramma geschreven”, vult Greet aan.
In de aanloop naar de Olympische Spelen waren de zussen zeer succesvol. Ze wonnen de Franse open-kampioenschappen en werden bij internationale wedstrijden in het Oost-Duitse Grünau tweede achter de Roemenen, maar voor de boot uit de DDR. Een belangrijke zege voor de Hunze-zussen. De Olympische Spelen werden in 1984 geboycot door de Sovjet Unie en haar satellietstaten, met uitzondering van Roemenië. Greet: ,,Daarom waren we blij dat we van de Oost-Duitsers hadden gewonnen voor dat we naar de Olympische Spelen gingen. We hadden nog nooit van ze gewonnen.”
De Roemenen waren net als in Grünau ook op de Spelen de enige ploeg die harder gingen dan de Groningers. Nicolette: ,,We hebben vorig jaar via-via gehoord dat ze doping gebruikt hebben. Van de Oost-Duitsers is later ook bekend geworden dat ze doping gebruikten. De Russinnen zagen er ook wel heel mannelijk uit met donkere stemmen. Wat dat betreft waren de Olympische Spelen in 1984 wel eerlijkere wedstrijden.”
Voor zover bekend. We hebben toch ook recentelijk de bekentenis van Ria Stalman gehad dat zij in 1984 verboden middelen gebruikt heeft. Heeft dat jullie verbaasd. Nicolette: ,,We waren niet zo verbaasd dat Ria Stalman doping gebruikt had.” Greet onderbreekt: ,,Daar waren we niet zo mee bezig. Als sporter ben je alleen met jezelf bezig en ook niet zo met andere sporten. We wisten wel er bij atletiek gebruikt werd en met name bij de krachtnummers. Er zijn altijd vermoedens geweest over Ria Stalman. Ze heeft pas bekend nadat het verjaard was.”
Het Olympische roeitoernooi vond plaats op Lake Casitas,150 kilometer van het olympische dorp. Het meer was een belangrijk drinkwaterbekken en de internationale roeibond had moeten beloven dat de roeiers niet in het water zouden springen. Voor Greet en Nicolette was het de tweede keer dat zij daar roeiden. Een jaar eerder waren ze uitgenodigd voor de pré-olympics. Nicolette: ,,Toen sliepen we in het hotel waar de officials in zaten tijdens de Spelen. Dat was wel heel luxe.”
De finale race kan Nicolette zich nog goed herinneren. ,,We hadden een hele scherpe start. De tweede 250 meter was meestal ons lastigste stuk. Je hebt net de start gehad en zit vol in de verzuring en dan moet je nog door. Die tweede 250 meter hebben we speciaal voor Maarten Schmitz gedaan. Hij was niet bij de Spelen. Die zijn we toen heel goed door gekomen.”
“We hebben voor de wedstrijden de hele race gevisualiseerd. Dat betekent dat je de race haal voor haal voor je ogen haalt en hoe die goed moet gaan. Ik heb de tijd opgenomen en diezelfde tijd (3 minuten en 29 seconden) roeiden we later in de finale. Toen dacht ik, hadden we nog maar iets sneller gevisualiseerd.”
Greet: ,,Wat ik mij herinner is dat de laatste training voor de wedstrijd geweldig ging. We hebben nog nooit zo'n goede training gedaan. Dat was in een flow. Alles klopte. We waren er helemaal klaar voor.” Nicolette: ,,Dankzij Harry en Maarten, die hadden ons perfect klaargestoomd. We waren op het juiste moment in topvorm. Dat gaf veel vertrouwen en dan lig ook vol vertrouwen aan de start.”
In de olympische finale lagen de zussen tot halverwege de race, die toen nog over een kilometer ging, aan de leiding. De Roemenen waren op de laatste vijfhonderd meter sterker en wonnen de olympische titel direct gevolgd door Greet en Nicolette Hellemans.
Amper bekomen van de vreugde over het zilver, roeiden de beide Groningers ook weer mee in de Nederlandse acht en wonnen daarmee met brons hun tweede olympische medaille binnen drie uur. De finale was speciaal verschoven om de beide dames de kans te geven na de medailleceremonie tijdig aan de start te komen. Nicolette: ,,De acht liep ook als een tierelier. Het waren ook de beste acht roeiers van Nederland op dat moment. Wij hadden al een medaille en er lag niet veel druk op.” ,,We waren onbevangen”, vult Greet aan.
De acht was een 'gelegenheidscombinatie' die alleen samen getraind had tijdens de Spelen. Merkwaardig genoeg kreeg derde plaats van de acht meer aandacht dan die van het zilver van de dubbeltwee. Greet: ,,Dat heb ik ook zo ervaren, maar dat kwam omdat de medaille voor de acht zo verrassend was. Dat vonden wij niet altijd even leuk, want de dubbeltwee was ons hoofdnummer en onze belangrijkste medaille.”
Na de Spelen zijn beiden gestopt met toproeien omdat dit niet meer te combineren viel met het werk. Nicolette was toen nog maar 23 jaar en eigenlijk aan het begin van een topsportcarrière: ,,Ik kon bij een fysiotherapiepraktijk aan het werk onder de conditie dat ik zou stoppen met topsport. Het was in die tijd moeilijk om als fysiotherapeut werk te vinden. Dus heb ik gekozen voor een baan.” De beide zussen bleven sportief zeer actief en wonnen diverse loopwedstrijden, zoals de Plantsoenloop, Nacht van Groningen, maar ook elders in het land. Nicolette won in 1986 met het Nederlands team de eerste Europese Triathlon Kampioenschap Estafette in Belfast.
Was het een voordeel dat ze als twee zussen in de boot zaten. Greet: ,,Dat denk ik wel. Je voelt elkaar beter aan. Je had veel meer ploegen waar twee zussen in zaten. De Canadezen waren zusjes en de Amerikanen waren ook zussen. In Moskou had je de broers Pimenov. Nog steeds trekken de zussen veel met elkaar op. Nicolette: ,,We zijn verschillend en juist daardoor vullen we elkaar goed aan. Dat gold in de boot, maar ook buiten de boot.”
Greet: ,,Dat merkten we ook voor de trainingen van de Nijmeegse Vierdaagse . We hebben heel consciëntieus een trainingsschema gevolgd, zoals een topsporter dat doet. Omdat je weet als je je goed voorbereid bent, dan is kans op optimaal presteren het grootste.”
De zussen stappen af en toe nog samen in de boot. Nicolette: ,,Dat voelt dan nog heel vertrouwd. Dat zit zo ons systeem, dat gaat er nooit meer uit. We hebben de boot die gebruikt is voor de voorbereiding van de Olympische Spelen, De Hell's Angeles, overgenomen van De Hunze. Hij wordt nu nog opgeknapt. Greet en ik zijn plan om daarin nog geregeld op het Paterswoldsemeer te gaan roeien.”