Nora Belwin B: klein van stuk, groots in daden
Na een vertraging van een jaar vanwege de coronacrisis wordt woensdag 16 juni in het Forum het boek 100 jaar Topsport in Stad gepresenteerd. Het is geschreven door Dick Heuvelman, de nestor van de noordelijke sportjournalistiek. Exclusief voor Sport in Stad een voorproefje van dit canonachtig geschiedenisboek over het reilen en zeilen van de topsport in de stad Groningen. Het boek (ISBN-nr. 9789052945521) is al te bestellen bij uitgeverij Profiel in Bedum, www.profiel.nl. Bestelt u het boek voor 16 juni, dan is de prijs €24,95. Daarna €29,95.
Fotobijschrift: Uitgelaten Groninger drafsportliefhebbers nemen pikeur Hendrik Mensinga op de schouders nadat hij Nora Belwin B naar de landstitel heeft geleid.
Er was eens een tijd dat er 18.000, jawel, achttienduizend mensen naar het Stadspark togen om naar draverijen te kijken. Zoals op een zomerse dag in 1926. Verreweg de meeste van die 36.000 ogen waren gericht op een merrie, genaamd Nora Belwin B. Klein van stuk maar groots in daden. Dit razend populaire 'dravertje' van landbouwer Jan Mensinga in Leegkerk werd in de pronostieken gezien als een grote kanshebber voor het kampioenschap van Nederland. Het 'komt dat zien' werd mede daarom massaal beantwoord door de noordelijke drafsportliefhebbers.
In deze geweldige en ook nimmer overtroffen ambiance moest Nora wel even afrekenen met liefst 28 mededingers. Ook allemaal paarden met een grote staat van dienst. Alleen al het traditionele defilé voorafgaand aan de titelstrijd was een happening op zich. Voorafgegaan door het populaire muziekkorps Door het Volk Voor het Volk presenteerde het hele veld zich aan het verwachtingsvolle publiek, waarna dit prestigieuze titelgevecht via vier ritten werd beslecht.
Dat Nora Belwin als een grote kanshebber werd aangestipt, was geen verrassing. Ze had een week eerder op Duindigt haar visitekaartje afgegeven met een zege in een ander kampioenschap, dat der Nederlandse paarden. Op haar Groninger thuisbaan maakte ze haar favorietenrol volledig waar. Ze was een klasse apart. Het gejuich van het uitzinnige publiek was tot in wijde omtrek te horen.
Het was dan ook een bijzonder paard, Nora Belwin B, en dat was ze. Boer Mensinga had de viervoeter opgepikt uit een stoeterij in het Brabantse Boxtel, die – althans financieel gezien – op punt van omvallen stond. Eenmaal aangekomen in Leegkerk moest de zoon van Jan Mensinga, Hendrik, er maar eens een draver van zien te maken. Dat was makkelijker gezegd dan gedaan, want pa Jan had het dier ook nodig voor zijn dagelijkse leven op het boerenland. Zo werd Nora Belwin B voor de kar gespannen als er pulp moest worden opgehaald bij de suikerfabriek in Vierverlaten. Onder bietenvervoer kwam Nora evenmin uit.
Maar net als menselijke sporters die het in hun jeugdjaren niet makkelijk hadden en vanuit die magere voedingsbodem uitgroeiden tot toppers, zo werkte ook Nora zich op tot een publieke klasbak. Ze werd al snel aangemerkt als een ware sensatie nadat ze op 10 mei 1923 haar debuut had gemaakt op de drafpiste van Leek.
Twee maanden later leidde Hendrik Mensinga haar naar de eerste zege, op de pas geopende baan in het Stadspark. Het leverde de Mensinga's 600 gulden op. Daar bleef het niet bij. Nora Belwin deed de kassa op de boerderij in Leegkerk regelmatig rinkelen. Volgens wijlen Durk Minkema, een drafsportkenner/schrijver die de levensloop van Nora Belwin B op schrift zette, heeft de merrie al met al zo'n 100.000 gulden opgebracht, een enorm kapitaal voor die tijd.
Met dank vooral aan Hendrik die het als trainer/pikeur uitstekend met Nora kon vinden. Als een komeet lanceerde hij haar naar de landelijke top. Het bleef niet bij binnenlandse triomftochten. Ook op buitenlandse banen baarde Nora Belwin opzien. Dat bleef bij kapitaalkrachtige drafsportliefhebbers uiteraard niet onopgemerkt en leidde uiteindelijk ook tot een vertrek uit Leegkerk.
Dat kreeg in 1927 zijn beslag toen Hendrik Mensinga met zijn toppaard naar Berlijn was afgereisd. Op de baan van Mariëndorf was ook ene Artura Riva aanwezig. Een gefortuneerde Italiaan, die de Russische succestrainer Alexander Finn in dienst had. Riva wilde deze Finn wel eens met Nora Belwin B zien werken en naar een nóg hoger niveau stuwen. Ter plekke overhandigde Riva een ongetwijfeld flinke hoeveel cashgeld aan Mensinga jr., die vervolgens zonder zijn succespaard huiswaarts keerde.
Onder de hoede van Finn ging Nora Belwin door met winnen, zij het dat de koersen die hij won nóg meer statuur hadden. Zo won hij op de baan van San Siro in Milaan de Grote Prijs van Triëst, waar het beste Italiaanse paard in die jaren, Horner, er aan moest geloven. Ook zegevierde Nora Belwin N op andere gerenommeerde Italiaanse pistes, zoals in Rome, Cesena en Modena. In 1929 was ze echter aan het einde van haar latijn. Maar haar faam als draflegende is niet verloren gegaan.
Ze werd zelfs in 1999 gekandideerd als Draver van de Eeuw, maar die strijd verloor Nora Belwin. Dat eerbetoon viel – logischerwijs – Action Skoatter ten deel, het paard dat in de twee laatste decennia van de vorige eeuw uitgroeide tot een fenomeen. Want ja, wie van de toenmalige stemmers kende nog een draver die 75 jaar eerder de show had gestolen? Maar Nora Belwin B staat wel in de Hall of Fame van het Draf- en Rensportmuseum.
Rechtsom
De draverijen in Groningen worden sinds 1886 georganiseerd door de Koninklijke Harddraverij en Renvereniging Groningen, in dat jaar opgericht onder aanvoering van de industrieel Jan Evert Scholten, de man die in de beginjaren '20 van de vorige eeuw de burgerij van Groningen het Stadspark schonk. Inclusief een nieuwe drafbaan, ter vervanging van de oude drafpiste bij het Bernouilleplein. Het bijzondere van de draverijen in het Stadspark was dat de paarden er heel lang rechtsom moesten lopen, waar er op de banen van Duindigt, Mereveld en Hilversum linksom werd gekoerst. Pas na tal van kritische noten vanuit de drafwereld werd in Groningen in 1974 de rijrichting veranderd in linksom. De oudste klassieker die nog altijd in Groningen wordt verreden, is sinds 1942 de Sweepstakes. Anno 2020 wordt het voortbestaan van de baan bedreigd door de politiek, die geen toekomst meer ziet in de drafsport en er alleen nog massafestiviteiten wil organiseren. Daarmee wordt voortgeborduurd op de succesvolle concerten van de Rolling Stonen en Tina Turner.