Johan en Jan: de Helden van Genève
Beeld: archief Jan Kanning (montage)
Niets ten nadele van al die andere spelers van FC Groningen en coach Hans Westerhof, maar op 9 november 1988 waren Johan Tukker en Jan van Dijk toch de echte smaakmakers in Zwitserland tijdens de krachtmeting in de tweede ronde van de UEFA Cup tegen Servette met de Duitse international en vedette Karl-Heinz Rummenigge in de gelederen. In het met 19.000 bezoekers bomvolle Oosterpark hadden de mannetjes van Westerhof weliswaar met 2-0 gewonnen door goals van Erik Groeleken en Hennie Meijer, maar in Genève zou alles anders zijn. Tenminste dat was de mening van de vaderlandse en Zwitserse media.
Het liep even anders met diepe dank aan Johan en Jan! FC Groningen kon lange tijd geen potten breken en werd door de permanent jagende Zwitsers en import-Zwitsers helemaal van de mat gespeeld. Johan en Jan beleefden tot grote frustratie van de spelers van Servette en hun 12.000 fans evenwel hun finest hours. Johan stond in het Oosterpark te boek als een echte lijnkeeper, die nogal eens de weg kwijt was na hoge voorzetten. Die mankementen kwamen aan de boorden van het schitterende Meer van Genève niet aan het licht. 'Der Johann', zoals hij na afloop werd genoemd, was wel kansloos op een uithaal van ene Schalibaum in de 31ste minuut, maar keepte de wedstrijd van z'n leven. Met katachtige reflexen voorkwam hij vele malen Zwitsers succes en ook ranselde hij met speels gemak ballen uit de kruising.
In de 63ste minuut brak de voormalige leraar lichamelijke opvoeding Westerhof de dug out bijna af. Na een prima uitgevoerde counter, een uithaal van Theo ten Caat en de vervolgens scorende Hennie Meijer werd het 1-1 en was het over-en sluiten voor Servette. Nog even drie goals maken tegen Johan beseften de Zwitsers, zit er niet in. FC Groningen ging aldus vrolijk een rondje verder in het toernooi om de UEFA Cup.
Johan werd na afloop belaagd door de media. Velen vergeleken hem zelfs met de legendarische Russische keeper Lev Jaschin. Dat ging me even te ver en Johan was het met me eens. 'Ik heb gewoon m'n werk gedaan en dat is goed gelukt', meldde hij aan de rand van het veld. Bijna onherkenbaar door de vele kluiten modder balde hij nog wel even z'n vuisten in de richting van de apetrotse voorzitter Renze de Vries en diens kornuiten op het ereterras.
Ook Jan was na afloop het heertje. In theorie was de mannetjesputter rechtsback, maar het kwam er op neer dat hij overal aan te treffen was. Vloekend, tierend en scheldend, knoeterhard spelend en sturend naar z'n teamgenoten, nam Jan ook op beetje revanche op Westerhof. Hij had het gewaagd om Jan in de heenwedstrijd te passeren ten gunste van de aanvallender ingestelde Groeleken. Jan was woedend. De regelrechte gok van Westerhof pakte evenwel goed uit. 'Ik zal die trainer in Genève wel even wat laten zien', gromde Jan op 26 oktober in het Oosterpark na de 2-0 triomf met een doelpunt van.....Groeleken. Hij maakte z'n woorden meer dan waar.
Het was trouwens in meerdere opzichten een gedenkwaardig verblijf in Genève. Ik was er als free lance sportjournalist aan de arbeid voor het Algemeen Dagblad en het toenmalige Nieuwsblad van het Noorden en had Greetje, m'n echtgenote van weleer, meegenomen. In een ruk vlogen we in onze witte Fiat Mirafiori naar de mooie stad in Zwitserland. Met preses De Vries had ik geregeld dat we konden overnachten in het hotel van de FC tegen een schappelijk prijsje. Een kamer voor twee kostte normaliter 400 gulden. Nu was ik amper 140 gulden kwijt. De gigantische livingroom bood een prachtig uitzicht op het Meer van Genève, in het bed van gigaformaat had wel een orgie kunnen plaatsvinden en in de twee (!!!) mega badkamers was het helemaal een dolle boel. Echt gouden kranen in de riante ligbaden en de spiegels waren met echt goud omlijst. Decadentie ten top, maar we vonden het wel grappig. Dat maken niet veel provincialen mee!
Navraag leerde dat het immense hotel Intercontinental een permanente verblijfplaats was van afgevaardigden uit allerlei windstreken bij de Verenigde Naties. En vervolgens zagen we 's avonds de liften leegstromen met tientallen donkere mannen in Armani kostuums en Rolexen om hun polsen en nog meer mooie vrouwen in prachtige jurken en getooid met juwelen. Bij nader inzien vonden we het toch wel een rare gewaarwording. Vanuit Groningen steunden we kids in Afrika en India met donaties op een betere toekomst. En in Genève zagen we geldopvreters uit die landen. We gaven hen de bijnaam patjakkers!
Terug naar Johan en Jan. Beide heren zijn nog in leven. Johan is nog altijd gelukkig getrouwd met Truus en inmiddels 60 jaar. In de week is hij als docent verbonden aan het Alfa-college in Groningen en keeperstrainer van de roemruchte amateurclub Be Quick 1887. Johan heeft een appartement in Stad en bivakkeert in de weekenden bij zijn Truus. Johan heeft 175 wedstrijden voor FC Groningen gespeeld en keepte verder voor Cambuur, Go Ahead Eagles, PEC Zwolle, Heracles, Heerenveen en Veendam.
In totaal was hij zestien seizoenen als betaald voetballer actief. Johan stond in z'n totaliteit 272 maal onder de lat van een eerste elftal. Hij ontving in z'n loopbaan nimmer een gele of rode kaart. Z'n grootste overwinning was in 1982 met 6-0 in het Oosterpark op Go Ahead Eagles. Z'n grootste nederlaag was met 6-0 in 1983 in Eindhoven tegen PSV. Na z'n actieve loopbaan is Johan nog actief geweest voor de spelersvakbond VVCS en was hij verder algemeen directeur van Eindhoven, Veendam en De Graafschap.
Jan leeft met z'n tweede partner en kids Jordi en Amber in een riant landhuis in een lommerrijke omgeving in de buurt van Kerkrade. Op advies van z'n levensgezel is Jan vol overtuiging in de Heer gekeerd. Hij was eerder gehuwd met Geesje, die hij had geschaakt vanachter de burelen van de FC in het Oosterpark. Uit die relatie kwamen de voetballers Dominique en Gregoor voort. Jan is inmiddels 58 jaar. Hij speelde in totaal 537 wedstrijden in het eerste elftal van FC Groningen, 476 competitie, 42 KNVB-beker en 19 Europa Cup. Op 3 mei 1992 nam hij in de uitwedstrijd tegen RKC afscheid als speler.
Bij FC Groningen was Jan eerst assistent-trainer en daarna hoofdtrainer. Onder zijn leiding keerde FC Groningen via de nacompetitie terug in de eredivisie. Op de bomvolle Grote Markt volgde de huldiging na de beslissende 1-0 in de uitwedstrijd tegen Emmen via een goal van Frederik Stenman. Jan werd in z'n groenwitte jas bejubeld als een grootvorst. In 2001, na drie jaar als hoofdtrainer van de FC, vertrok Jan naar Roda JC. Vanaf dat moment verliep zijn carrière bepaald niet vlekkeloos. Hij werd ontslagen door Roda JC, RBC, Emmen en VVV. Alleen zijn contract met Helmond Sport diende hij uit. Nu is Jan voor de tweede maal hoofdtrainer van de Brabantse club.
Johan en Jan hebben na al die jaren nog steeds iets gemeenschappelijks. Johan heeft in Helmond een huis en woont er half om half. Jan heeft in Helmond z'n job. Beiden, nu min of meer buren, kenden als strijdmakkers in elk geval een absoluut hoogtepunt gedurende die Europa Cupavond op 9 november 1988!