Jeugdopleiding levensader van FC Groningen
Beeld: Archief Jan Kanning
De jeugdopleiding van FC Groningen is volop in beweging. Met een doel. Vanaf het seizoen 2018-2019 moet minimaal de helft van de spelers in de A-selectie uit de eigen opleiding komen. Een streven dat niet ten koste mag gaan van de hoofdambitie van de club: het structureel meespelen voor de plekken om Europees voetbal.
FC Groningen legt in haar streven de lat bepaald niet laag. Op dit moment telt de 22-koppige A-selectie namelijk slechts vier spelers uit de eigen opleiding: Tom Hiariej, Hans Hateboer, Desevio Payne en Juninho Bacuna. Dat moeten er dus vanaf medio 2018 minimaal elf zijn. Dat vergt nogal wat verandering. Daarover verderop meer.
Tot 1985 had FC Groningen geen jeugdopleiding, net zoals de meeste clubs in het betaalde voetbal. De verantwoordelijkheid voor het opleiden van talent lag indertijd vooral bij het amateurvoetbal. Profclubs hadden alleen een eerste en tweede elftal. Ze mochten spelers pas aantrekken vanaf hun zestiende, tenzij ze een verenigingsstructuur hadden zoals Ajax. De meeste profclubs, waaronder FC Groningen, waren indertijd echter stichtingen.
Door de belabberde resultaten van het Nederlands elftal in de jaren tachtig veranderde de visie op het opleiden van talent. Het betaald voetbal moest daarin een prominentere rol gaan vertolken. De vele niet-verenigingen onder de profclubs mochten daarom vanaf 1985 met A-junioren beginnen. Later kregen ze ook toestemming om B- en C-junioren en D-pupillen in hun opleiding op te nemen.
Anno 2015 hebben profclubs zonder verenigingsstructuur, zoals FC Groningen, ook toestemming voor het binnenhalen van E-pupillen mits die binnen een straal van 30 km van de club wonen. Die regel wordt overigens door menig club omzeild door een samenwerking aan te gaan met een amateurclub. Zo voetbalt SC Heerenveen E1 onder de naam Udiros E1.
Terug naar het allereerste jeugdteam van FC Groningen. Daarin speelden bekende namen als de huidige RTV Noord-analisten Barend Beltman, Jan Veenhof en Richard Vennema. Beltman schopte het tot 28 officiële wedstrijden in het eerste elftal, Veenhof zelfs tot 199. Vennema maakte furore als keeper van Veendam en Heracles. Richard Elzinga, ook een speler van de allereerste jeugdlichting, speelde zes keer in het eerste elftal van FC Groningen, maar was vooral een gewaardeerde kracht bij Sparta en MVV.
De allereerste lichting A-junioren, geboren in 1968 of 1969, was qua rendement nog een van de betere uit de dertigjarige opleidingsgeschiedenis. Alleen de lichtingen van onder anderen Arjen Robben (1984) en Stef Nijland (1988) haalden zowel kwalitatief als kwantitatief een nog hoger rendement.
FC Groningen heeft een aantal maatregelen genomen om de ‘productie’ in de komende jaren te kunnen opvoeren naar ten minste drie spelers per twee jaar voor de A-selectie. Zo heeft de club ervoor gekozen om bij de B- en C-junioren de aparte teams voor eerstejaars te laten vallen. Jarenlange ervaring heeft geleerd dat de eigen regio te dunbevolkt is om elke lichting van kwalitatief voldoende talent te voorzien.
Alleen bij de D-pupillen heeft de club nog elftallen per geboortejaar. Eerstejaars krijgen in D2 een jaar om te wennen aan het spelen bij de profclub en aan het elf tegen elf voetballen. De afgelopen drie jaar zijn alle eerstejaars doorgestroomd naar D1. Na de D1 vallen voor het eerst spelers af.
Door vanaf volgend seizoen met het beloftenteam aan de zogenoemde voetbalpiramide deel te nemen verwacht FC Groningen de opleiding voor talenten in de leeftijd van 18 tot en met 22 jaar te kunnen verbeteren. De club hoopt zich met Jong FC Groningen te plaatsen voor de nieuwe Tweede Divisie en stroomt minimaal in bij de Topklasse zaterdag of zondag. Dat zijn serieuze competities voor de talenten. Ze spelen dan in het weekend tegen volwassen tegenstanders. De wedstrijden op maandagavond komen te vervallen.
Nieuw is al met ingang van dit seizoen de komst van regionale voetbalscholen voor E- en F-pupillen. Het zijn er vijf, verspreid over Groningen en Drenthe. In de visie van FC Groningen moeten kinderen van 6 tot en met 9 jaar nog niet bij een profclub voetballen, maar zaterdags met hun vriendjes. De voetbalscholen dienen als een aanvullende mogelijkheid voor talentjes om zich te ontwikkelen. Voor de grootste talenten is het een vooropleiding voor een plekje in de D2 van FC Groningen.
Sinds vorig seizoen heeft FC Groningen in de persoon van oud-jeugdtrainer Peter Moltmaker een fulltime hoofd jeugdscouting in dienst. Volgens hem valt er winst te boeken door gerichter te scouten voor specifieke posities en nog meer rekening te houden met het zogenoemde geboortemaand-effect.
Spelers die in januari of februari zijn geboren zijn doorgaans groter, sterker en verder in hun ontwikkeling dan kinderen die pas in november of december van hetzelfde jaar ter wereld zijn gekomen. De kans bestaat dat de laat in het jaar geboren talenten daardoor over het hoofd worden gezien: het geboortemaand-effect dus.
FC Groningen verwacht de opleiding ook te verbeteren door meer specialistische kennis in huis te halen. In Robbert de Groot (ex-AZ) is een ervaren inspanningsfysioloog in dienst genomen en voor de opleidingsteams zijn aparte fysiektrainers aangesteld. Voor mentale aspecten en het aanleren van de voor profvoetbal gewenste levensstijl huurt FC Groningen diverse externe specialisten in.
Ook voor voetbaltechnische zaken zijn specialisten aangetrokken. De oud-profs Gerard Wiekens en Paul Matthijs bijvoorbeeld brengen verdedigers en middenvelders specifieke kneepjes van het vak bij. Ze zijn daarnaast assistent-trainer/coach bij Jong FC Groningen en A1. Hoofd opleiding en oud-aanvaller Paul Raveneau staat geregeld als extra jeugdtrainer op het veld.
Een A-selectie met minstens de helft van de spelers uit eigen opleiding is een mooi streven, zolang dat niet ten koste gaat van de sportieve ambities: met het eerste elftal structureel meespelen voor de plekken om Europees voetbal.
Om doelstelling en ambitie te kunnen verenigen, is het streven dan ook om een top-6 positie te verwerven bij de jeugdopleidingen in Nederland. Zo ver is het nog lang niet. FC Groningen B1 en C1 spelen niet eens in de Eredivisie. En voor FC Groningen A1 en D1 is handhaving op het hoogste niveau dit seizoen al uitdagend genoeg. Maar het is dan ook nog maar 2015…..