Jan Hekman
Hoe zou de Groninger voetbalkaart er uit hebben gezien zonder Jan Hekman? Die op zich intrigrerende vraag zal nooit worden beantwoord. Maar dat Jan Hekman een belangrijke rol in de historie van het stad-Groninger voetbal heeft gespeeld, is zonneklaar. Sterker nog, hij mag zonder enige overdrijving de grondlegger van het eredivisievoetbal in Gruno's veste worden genoemd.
Dat deed hij niet als voetballer, maar als bestuurder. Voetballend was hij geen grootheid, hoewel hij - geboren in 1902 - wel het eerste elftal van GVAV haalde. Het was geen lange carrière in het keurkorps van de de blauwwitten. Het bleef bij anderhalf seizoen. In die periode was hij goed voor één doelpunt; op 6 november 1927 in de thuiswedstrijd tegen het Leeuwarder Friesland.
Jan Hekman werd vervolgens bestuurslid van GVAV en in die rol ontpopte hij zich als een dominante leidsman. Een logisch gevolg was dat hij het tot voorzitter werd gekozen en zijn stempel op de club ging drukken. Met zijn visionaire eigenschappen, zijn ambities en autoritaire trekjes trok Hekman nadrukkelijk aan de touwtjes in het Oosterpark.
Zijn wil was min of meer wet, niet zo zeer uit eigen belang, maar ter meerdere glorie van GVAV. Want hij was een rasecte clubman.
Met name in de jaren vijftig van de vorige eeuw, toen het Nederlandse voetbalwereldje verscheurd werd door wel of geen betaald voetbal invoeren, loodste Hekman GVAV slim en doortastend over deze woelige baren. Nadat in 1954 de Limburgse zakenman Egidius Joosten de Nederlandse Beroeps Voetbal Bond in het leven had geroepen en daarmee de KNVB met de rug tegen de muur zette, deed Hekman een beroep op de spelers van GVAV toch vooral niet over te lopen naar zo'n NBVB-club. In een allerijl belegde spoedzitting gaf hij hen mee niet te zwichten voor geld. "Amateurvoetbal," oreerde hij, "is toch eigenlijk heel wat prettiger dan betaald voetbal, want dan heb je je zelf als het ware aan een club verkocht."
Het waren, bleek een dag later, slechts woorden voor de bühne. Want toen maakte de KNVB bekend dat het alsnog over ging tot de invoering van profvoetbal. Gevraagd naar een reactie, kwam deze tekst uit Hekman's mond: "Persoonlijk betreur ik deze gang van zaken, maar men moet zo praktisch zijn om de werkelijkheid onder ogen te willen zien."
Ofwel, betaald voetbal was toch niet tegen te houden. Dat zou vechten tegen de bierkaai zijn. Waar men bij Be Quick zwaar verdeeld was om spelers te betalen voor hun kunsten (Wij gaan onze club niet verkwanselen aan een stelletje huurlingen, zei een geëmotioneerde oud-international Evert van Linge), wond Hekman de leden van GVAV met veel overtuigingskracht om zijn vingers. Nagenoeg unaniem besloot GVAV toe te treden tot het betaald voetbal en kon Hekman aan de slag met zijn ambitie om van zijn club de beste van de stad te maken. De stadshegemonie van Be Quick moest maar eens definitief worden doorbroken.
Hekman had daarvoor het tij ook mee bij GVAV. De club beschikte in die tijd over een prima lichting spelers voor het eerste elftal met jongens als Otto Roffel, Klaas Buist, Siep Benninga, Rikkert Lacrois en Johnny de Grooth. Desondanks duurde het verblijf van GVAV in de eredivisie slechts twee seizoenen. De degradatie gaf Jan Hekman nieuwe inzichten richting toekomst. Alleen met eigen kweekspelers zou GVAV het niet redden als topclub. Daarom ging hij spelers van heinde (de Velocitanen Piet Fransen en Bé Kuiper) en verre (de Duitsers Sepp Seemann en Helmuth Fottner) kopen. Alleen dan was topvoetbal in Groningen structureel mogelijk.
Daar zat echter wel een almaar duurder wordend prijskaartje vast. Toen de financiële rek er bij GVAV uit was, in 1964, stuurde Hekman aan op een fusie met Be Quick en ook samenwerking met Velocitas en Oosterparkers, drie clubs die het loodje al hadden gelegd in het betaalde voetbal. Die plannen werden echter bij genoemde clubs afgeschoten, waarna Hekman opstapte als voorzitter van GVAV.
Zeven jaar later moest GVAV er – op last van de sudsidierende gemeente - ook aan geloven als profclub en ging het op in FC Groningen. Dat was onontkoombaar, ook dat had de visionair Hekman goed gezien.