In memoriam: Drafbaan Groningen

Op zondagmiddag 1 augustus 2021 draafden de paarden voor de laatste keer in het stadspark van Groningen. Het gemeentebestuur heeft besloten dat het drafbaan complex moet worden omgebouwd tot een groen evenemententerrein en dat er voor de dravers geen plaats meer is.

De Koninklijke Harddraverij- en Renvereniging Groningen (KHRVG) bestaat dit jaar 135 jaar en heeft vanaf 1922 in het stadspark van Groningen gekoerst. Het is de vereniging dus niet gegund om de 100 jaar in het stadspark vol te maken. Juist dat stadspark kwam tot stand op initiatief van industrieel Jan Evert Scholten, die een groot drafsportliefhebber was. Scholten was vanaf de oprichting tot aan zijn dood betrokken bij de vereniging en was vele jaren voorzitter. De hele discussie in de gemeenteraad over de drafbaan en de toekomst van het stadspark alsmede het optreden van de wethouders Inge Jongman (Christen Unie) en Glimia Chakor (Groen Links) was tenenkrommend. Wethouders die nota benen nog nooit een draverij in het stadspark hebben bijgewoond wijzen de drafsport na 135 jaar zonder pardon de deur. Laten we hopen dat de gemeente na de verkiezingen in 2022 een ander College krijgt. De stad verdient echt beter!

De KHRVG werd opgericht op 1 mei 1886. In de beginjaren werden er kortebaandraverijen aan de Korreweg georganiseerd. Daarna werden er ook langebaandraverijen gehouden op locaties als het exercitieterrein aan de Hereweg, landgoed Vogelzang bij De Punt en het Noordersportterrein. Op die laatste plaats werd tot en met 1922 gekoerst. Ondertussen werd dankzij een schenking van J.E. Scholten gewerkt aan de aanleg van het stadspark waarin naast een atletiekbaan, een paviljoen en een oprijlaan ook de drafbaan een prominente plaats kreeg. Daarop werd in 1922 voor het eerst een 800m draverij gehouden en vanaf 1923 de langebaandraverijen. Het betrof een grasbaan die regelmatig bij grote regenval veranderde in een modderpoel.

Dat was in 1960 ook weer eens het geval toen de Gouden Zweep, een koers die in 1955 in het leven werd geroepen, op het programma stond. De baan was zo slecht dat toptrainer Willem Geersen nog voor de eerste start viel alweer op de terugweg naar zijn stal in Oud Valkeveen was. Stadjer Roelof Hamming kon daar niet om treuren, want hij won die middag met zijn merrie Willemarie GS de prestigieuze Gouden Zweep. De Gouden Zweep rouleerde aanvankelijk tussen de banen Mereveld, Duindigt, Hilversum en Groningen en prins Bernhard reikte de Gouden Zweep aan de winnaar uit. De drafsport werd in de naoorlogse jaren steeds populairder en grasbanen werd in rap tempo door sintelbanen vervangen. In Groningen werd in 1964 een nieuwe baan in gebruik genomen. De legendarische Quicksilver S van de Groninger eigenaar Joh. Smit won er dat jaar in handen van Jan Wagenaar de Goude Zweep. Deze koers zorgde iedere keer weer voor bomvolle tribunes. In 1968 genoot Quicksilver S al van zijn pensioen en won Cherie Spencer met Rees van der Lubbe de zweep.

In 1972 was Hardy Regina met Jan van Dooyeweerd de verrassende winnaar. In 1975 werd Van Dooyeweerd met de legendarische Jojo Buitenzorg geklopt door Jonker Volann met Wim Duivenvoorden. Omdat de baan van Mereveld bij Utrecht moest wijken voor een autoweg werd de Gouden Zweep inmiddels om de drie jaar in Groningen verreden. In 1978 toog prins Bernhard weer naar het stadpark om de zweep aan Manus Bouwhuis te overhandigen die met Olof Pride won. In 1981 won Jan Wagenaar met Robin Buitenzorg en in 1984 Luut Dooper met Ulaan. Omdat de Groningse vereniging in 1986 100 jaar bestond werd de Gouden Zweep ook in dat jaar in Groningen verreden. Ook toen won Ulaan met Luut Dooper. In 1990 werd de Gouden Zweep voor het laatst in Groningen verreden. Prins Bernhard reikte het kleinood al niet meer uit en zodoende kon CdK Henk Vonhoff de ereprijs overhandigen aan Yellowa met Ton Blok. Een bijzondere winnaar want oud 800m kampioen Ton Blok maakte van Yellowa op latere leeftijd een grote crack. Wat dat betreft leek hij op zijn grootvader Quicksilver S. Na de aanleg van de sintelbaan was de accommodatie voor mens en dier punt van zorg. Het zou tot 1975 tot Groningen een nieuw tribunegebouw me totohal kreeg en kort daarop volgde een nieuw stalterrein op de plaats waar nu het Gasunie gebouw staat. Het jaarlijkse aantal koersdagen ging fors omhoog naar ruim 30 en later zelfs 40.

Het volgende hoogtepunt was de viering van het 100-jarig bestaan in 1986. Er verscheen een jubileumboek en de vereniging kreeg het predicaat Koninklijk. Er werd een tweedaagse jubileum meeting gehouden met het eerste Europese Kampioenschap voor leerling-pikeurs. Een ander hoogtepunt was een kortebaandraverij in het centrum van Groningen. Op de Vismarkt won Jan Wagenaar met Remi Star. Vanaf het jubileumjaar had de Engelse bookmakersfirma Ladbroke de totalisator in handen en daarmee werd de baan in Groninger minder belangrijk. Belangrijke koersen verdwenen en de koersen op zondagen werden voorbehouden aan Hilversum en Duindigt. Van de vele topkoersen die in Groningen werden gehouden was de Grote Prijs van Nederland jarenlang een topper. Quicksilver S won die koers maar liefst vijf keer en Quintus Harvester van de Groninger eigenaar Bouwman viermaal. Klaas Woudstra, jarenlang trainer in Groningen won de koers met Ylbode B en Happy First. De laatste was een dochter van Gouden Zweep winnares Willemarie GS.

Andere winnaars met een regionaal karakter waren Over Again, Niekie BH, Vriend en In Go Buitenzorg. Op de erelijst prijken ook grote cracks als Jojo Buitenzorg, Speedy Volita, Manza Buitenzorg, Anton, Yellowa en Action Skoatter. Van alle topdraverijen die in Groningen zijn verreden bleven de Sweepstakes voor driejarigen uiteindelijk als enige over. Na de oplevering van de sintelbaan werden de Sweepstakes vanaf 1965 onafgebroken in Groningen verreden. Talrijke latere cracks schitterden al op driejarige leeftijd in de Groninger klassieker. Van die legendarische winnaars noem ik Henri Buitenzorg, Jonker Volann, Manza Buitenzorg, Herbie W, Virgill Boko, Caen Oldeson en Kelsea Boko. Op de allerlaatste koersdag in het stadspark stonden de Sweepstakes ook op het programma. Op de locatie die vaak “het huis van de Sweepstakes” wordt genoemd werden Lana Lobell met pikeur Jaap van Rijn en Love over gold met Rick Ebbinge de laatste winnaars. De publieke belangstelling, die sinds er in 2019 een ander bestuur aantrad toch al groeide, was ook op de slotdag groot. Vele fotografen legden de historische gebeurtenis vast en de Volkskrant plaatste zelfs twee pagina’s met foto’s van de sluitingsmeeting. De bij het stadspark betrokken wethouders en de raadsleden van de coalitiepartijen moeten met die sfeervolle beelden in het achterhoofd hun zonden nog maar eens goed overdenken!