In de Ronde van Groningen en Omloop van de Veenkoloniën wint zelden een pannenkoek
Beeld:Archief Jan Kanning
Groningen heeft twee wielerklassiekers in haar provincie van enige importantie. Georganiseerd door de twee best presterende wielerverenigingen die de provincie rijk is. De Noordelijke Wielervereniging Groningen (NWVG) is verbonden aan de Ronde van Groningen en De Stormvogels uit Veendam zetten de Omloop van de Veenkoloniën in de benen. Opvallend! Slechts één renner pakte in veertig jaar tijd de dubbel en renners van de NWVG wonnen hun eigen koers veel vaker dan coureurs van De Stormvogels dit deden.
Het internationale wielerseizoen begint zeggen we vaak met de Omloop het Nieuwsblad in België op de laatste zaterdag in februari. Het Groninger wielrennen ontwaakt op zaterdag 18 maart. Dan staat de 39e editie van de Ronde van Groningen op het programma. Tegenwoordig is de start en finishlijn getrokken op de Hoofdstraat in Uithuizermeeden. Een week later op zaterdag 25 maart staat de dertigste Omloop van de Veenkoloniën op de rol. Beide klassiekers kunnen inmiddels dus terugvallen op de nodige historie. Ondanks dat beide wedstrijden door Gronings grondgebied koersen, hebben beide wedstrijden duidelijk een eigen karakter. In de Ronde van Groningen is de wind vrijwel altijd de belangrijkste scherprechter. In de Veenkoloniën is dat lang niet altijd het geval. Daar speelt tactiek vaak een grotere rol, maar dat is aan de erelijsten van beide wedstrijden niet af te zien. Voor het niveau, veelal Clubcompetitie, hebben beide klassiekers een erelijst met grote namen.
De Omloop van de Veenkoloniën is op zaterdag 25 maart feitelijk aan de veertigste editie toe, omdat de eerste tien edities onder een andere naam door het leven gingen. Het begon in 1968 met de eenmalige Ronde van Zuid Oost Groningen. Onder leiding van de toenmalige voorzitter Henk de Boer constateerde het bestuur van De Stormvogels dat Groningen de enige provincie was waar geen van ‘ Stad tot Stad’ wedstrijd verreden werd. Ondanks het feit dat de politie het aanvankelijk niet zag zitten kwam het er toch van. Vervolgens was het vijf jaar stil, waarna de bekende juwelier Klaas Oosterhof zich aan het evenement verbond. Hij had geld en contacten in de wielerwereld. Tussen 1973 en 1982 heette de koers de K.O (Klaas Oosterhof). Race.
In 1983 werd de eerste Omloop van de Veenkoloniën verreden, gewonnen door oud-prof Jannes Slendebroek. Tino Tabak ging in 1968 als eerste winnaar de boeken in. Tabak werd later prof en was in 1972 Nederlands kampioen. In 1968 werd de toen nog onbekende Joop Zoetemelk negende en ook belangrijke namen uit die tijd als Bennie Groen en Jan Aling eindigden bij de eerste tien. Vanaf 1983 spreken we officieel over de Grote Omloop van de Veenkoloniën.
De Ronde van Groningen staat sinds 1979 op de wieleragenda. De basis voor het ontstaan ligt bij het succes van de criteriums die in die tijd in de stad Groningen georganiseerd werden. Daar kwamen duizenden mensen op af. De Vierdaagse van Groningen wordt door vele wielerliefhebbers uit die tijd nu nog met twinkelende ogen over gesproken. De bekende wielersoigneur Bé Huizing uit Middelstum opperde het idee om ook de provincie in te gaan en dat gebeurde. Op 31 maart 1979 werd de eerste editie verreden met start en finish in de stad Groningen. Egbert Koersen, die later succesvol ploegleider werd met de Koga Miyata formatie, was de eerste winnaar. In de top tien ook hier weer Bennie Groen, maar ook Frits Schür uit Hoogezand en Jan Feiken uit Muntendam zaten bij de eersten.
Kijkend naar de erelijst van de twee klassiekers dan valt op dat in de bijna veertig jaar historie maar weinig renners erin geslaagd zijn om in beide koersen op het hoogste podium plaats te mogen nemen. Dat zegt iets over het verschillende karakter van beide wedstrijden. Daar waar in de Ronde van Groningen vaak binnen tien kilometer de eerste waaiers al gevormd zijn kan het in de Omloop van de Veenkoloniën voor Alteveer in het open veld ook al helemaal uit elkaar slaan, maar dat is lang niet altijd het geval. Slechts vier renners hebben beide wedstrijden op hun naam mogen schrijven. Jos Wolfkamp, Herman Fledderus, Cor van Leeuwen en Daan Meijers. Meijers verdiend een speciale vermelding. De renner uit Dongen is de enige die de dubbel in één jaar realiseerde. Meijers, die tegenwoordig bij Delta Cycling rijdt, vertegenwoordigde in 2014 wielervereniging De Jonge Renner uit Oosterhout en was in dat voorjaar de allersterkste clubrenner. In de straten van Usquert kwam Meijers solo over de meet. Enkele weken later was Meijers de sterkste van een negen man sterke kopgroep. In de Verlengde van Beresteijnstraat had de Brabander tien meter voorsprong op de andere acht.
Cor van Leeuwen onderscheidt zich op een andere manier. De in Musselkanaal geboren coureur won de Ronde van Groningen twee keer, in 2005 en 2010. In 2011 kraaide Van Leeuwen victorie in de Veenkoloniën. Alle keren deed Van Leeuwen dit in het shirt van de NWVG. In 2011 ontsnapte Van Leeuwen in de laatste kilometers en hij bleef het aanstormende peloton net voor. De twee zeges in de Ronde van Groningen kwamen beiden tot stand door de rapste te zijn van een kopgroep. In 2005 lag de finishlijn in Hoogkerk en in 2010 in Uithuizen. Fledderus realiseerde de dubbel in één seizoen net niet. De lange bonkige Drent won in 1998 in Veendam en een jaar later was hij in Groningen de rapste. Wolfkamp won in 1989 in de Veenkoloniën. Vervolgens werd de man uit Raalte prof bij PDM, om daarna gewoon door te fietsen en in 1998 op 34-jarige leeftijd de Ronde van Groningen te winnen.
De Ronde van Groningen heeft al een heel scala van start en finishplaatsen achter de rug. Het karakter van de wedstrijd is altijd hetzelfde gebleven, maar regelmatig werd van parcours veranderd. De eerste twee edities lag de finish op de Zonnelaan ter hoogte van Winkelcentrum Paddepoel. Van 1981 tot 1985 was Winkelcentrum Lewenborg de belangrijkste geldschieter en lag start en finish in deze stadswijk. Van 1986 tot en met 1999 keerde het evenement terug naar de Zonnelaan in Paddepoel. Deze start en finishplek werd in 2000 definitief verlaten. Het Hoendiep in Hoogkerk kwam hiervoor in de plaats. Dat duurde tot en met 2005.
Daarna was het Damsterdiep in Oosterhogebrug een aantal jaren de plek waar de laatste rechte lijn getrokken was. Vanaf 2009 is de Stad definitief verlaten. Groningen Seaports werd sponsor en zo kon het gebeuren dat de start in de Eemshaven was en de finish voor het hoofdkantoor in Delfzijl. De Eemshaven bleef tot en met 2012 startlocatie. Inmiddels had de Gemeente Eemsmond zich financieel aan de wedstrijd verbonden en na een aantal jaren Uithuizen en Usquert als finishplaats te hebben gehad is sinds 2016 Uithuizermeeden het kloppend hart van de Ronde van Groningen.
De Omloop van de Veenkoloniën is veel minder vaak van route en aankomst plaats veranderd. Veendam is al vanaf het begin start en finishplaats. In 2015 heeft de route wel een belangrijke wijziging ondergaan, omdat de organisatie met het verrijden van een viertal plaatselijke ronden hoopte meer publiek bij de finish, toen getrokken in de Kerkstraat, te krijgen. Het regende die dag pijpenstelen, waardoor dit geen succes werd.
Beide klassiekers hebben de meeste jaren van hun bestaan deel uit gemaakt van de KNWU Clubcompetitie. De Omloop van de Veenkoloniën heeft nog altijd deze status. De organisatie van de Ronde van Groningen heeft in 2016 besloten om er zogeheten vrije wedstrijd van te maken. Hierdoor is het mogelijk om de sterkste Nederlandse amateurs aan de start te krijgen, omdat de sponsorploegen startgerechtigd zijn. Bovendien is men dan vrij om te bepalen welke ploegen startgelegenheid krijgen. Vorig jaar kreeg de wedstrijd met Jeff Vermeulen een winnaar die op het de erelijst zeker niet misstaat. Het feit dat beide koersen nooit groter zijn geworden dan de huidige status heeft niet te maken met gebrek aan ambitie, maar financieel is het in de regio Groningen lastig om langdurig een groot evenement te organiseren. Om bijvoorbeeld van het niveau van de Ronde van Drenthe te worden is beduidend meer geld nodig dat nu het geval is. Zelfs nu zullen de beide organisaties moeite genoeg hebben om financieel de eindjes aan elkaar te knopen. Dat neemt niet weg dat beide wedstrijden aantrekkingskracht hebben en landelijk gezien steeds unieker worden in het feit dat het nog van ‘Stad tot Stad’ klassiekers zijn. Daar zijn er steeds minder van in Nederland.
Kijkend naar de erelijst van beide koersen dan wint de Ronde van Groningen. Om reden dat meer renners met naam en faam de armen als eerste in de lucht staken. Wat opvalt is dat in de Ronde van Groningen zes renners er in slaagden om twee keer te winnen, terwijl op de erelijst van de Omloop van de Veenkoloniën maar twee namen er meerdere keren op staan. Allard Engels won in 1990 en 1996. Martijn Lust spant de kroon. De Noord-Hollander won net geen drie jaar op rij. In 2003, 2004 en 2006 nam hij de lekkerste Veendammer kussen in ontvangst. In Groningen wonnen Dries Klein (1980,1981), David Pots (1984, 1989), Tonnie Teuben (1986, 1993), Mathijs Loohuis (2000, 2006), de eerder al genoemde Cor van Leeuwen (2005, 2010) en Marco Hoekstra (2013, 2015) twee keer. Stuk voor stuk renners waar hele verhalen over geschreven kunnen worden. Misschien bij een volgende gelegenheid.
Tot slot is er nog iets te zeggen over de kracht van de organiserende vereniging. In de historie won een renner van de NWVG tien keer de eigen wedstrijd. Een stormvogel won tot nu toe slechts twee keer, waarvan ook nog één keer in een ander shirt. In 2000 kon John Kerstholt moeder Lieneke huilend in de armen vallen, maar dat deed hij wel in het shirt van de WSV Emmen. De enige die de thuiskoers ook in het tenue van de club won was Henk Nanninga in 1991. De NWVG-ers hebben het een stuk beter gedaan, maar nu hun eigen ronde een vrije wedstrijd is zal winnen in de thuiswedstrijd niet eenvoudiger worden. Ebel Keizer (1983), David Pots, Martijn Vos (1990), Frank Luikens (2003), Cor van Leeuwen, Niels de Blaauw (2012) en Marco Hoekstra. De zege van Hoekstra was misschien wel de meest emotionele in de historie. Hoekstra was terug op het oude nest na een mislukt seizoen bij Parkhotel Valkenburg. Hoekstra hield en houdt nog altijd van ‘zijn’ Ronde van Groningen. Toen hij in Uithuizen de snelste bleek te zijn vloeiden de tranen rijkelijk.
Zelden heeft een outsider gewonnen. In de Ronde van Groningen won Daan Bouquet de editie van 1991. De Amsterdammer demarreerde in de slotfase uit een kopgroepje van vijf en verraste vriend en vijand met de zege. Bouquet had in zijn loopbaan tot dat moment alleen de Ronde van Nieuw-Vennep op zijn naam geschreven. Een paar maanden later werd wijlen Bouquet, hij overleed na een ernstige ziekte in 2015, overigens ook derde in de Veenkoloniën. En in 2005 won Camiel Denies uit Maastricht de Veenkoloniën. De Belofte won solo in de kleuren van De Peddelaars uit Hoogeveen zijn eerste wedstrijd ooit. De conclusie na bijna veertig jaar Ronde van Groningen en Omloop van de Veenkoloniën is dat zelden een pannenkoek wint.