Hekken

Henny Meijer scoort in het legendarische Oosterparkstadion op 15 maart 1989 in het KNVB-bekertoernooi de 3-0 tegen Ajax. Na twee eerdere doelpunten van René Eijkelkamp boekt FC Groningen een overtuigende zege op de Amsterdamse grootmacht. Mijn vader heeft voor ons per ongeluk een kaartje gekocht in het vak van de Z-side. Drie keer verplicht de hekken in, want de golf van blijdschap die door het vak giert is niet te temmen nu de gehate hoofdstedelingen kansloos op de knieën zijn gedwongen. Als 10-jarig jochie maakt dit een onuitwisbare indruk op mij.

Door een reis onlangs naar Colombia kwamen al deze gevoelens weer aan de oppervlakte. Vanwege begrijpelijke en verstandige veiligheidsmaatregelen zijn overal in Europa de hekken om het speelveld zo goed als verdwenen. Hiermee werd een deel van de voetbalcultuur van de jaren ’80 en ’90 definitief afgebroken. Doordat ook de staanplaatsen naar de achtergrond werden verbannen werd de sfeer in de meeste stadions een stuk sterieler. Gelukkig komen de staanplaatsen langzaam maar zeker weer terug en vinden (fanatieke) supporters andere manieren om de liefde voor hun club te betuigen. Zo staat de sfeeractie die de Fanatics organiseerden rondom het duel vorig jaar tussen FC Groningen en SC Heerenveen mij nog helder voor de geest. Een prachtige ode aan het gevoel dat je als (Groningse) reiziger bekruipt als je de trein van het hoofdstation naar Leeuwarden of Heerenveen neemt en je voetbalherinneringen aanspreekt. De muziek van Ede Staal erbij zorgde voor één groot kippenvelmoment.

In Zuid-Amerika zijn de hekken nog steeds in gebruik. En hoe. De meest toegewijde supporters staan samen achter een doel. De omheining is meters hoog, maar dit vormt geen enkel obstakel voor deze hemelbestormers. Het mooiste moment is als je voelt dat er een doelpunt aankomt. De bal raakt het net, een seconde van gewijde stilte en vervolgens stormen 5000 supporters richting de hekken en beklimmen deze in totale euforie. Meestal doen de spelers mee door handig over de reclameborden heen te wippen en beginnen meteen van hun kant het hekwerk te beklimmen. Dit levert weleens een blessure op, maar dit hebben de meestal langharige spelers er wel voor over om de reis naar een verenigd gevoel van euforie te vieren. Voetbalbeleving in zijn puurste vorm.

Het voetbal is in deze contreien een culturele ervaring op zich. Zelfs als je weinig met voetbal hebt leer je hier meer over de cultuur van een land dan in welk museum ook. Keerzijde is dat het makkelijk ook té belangrijk gemaakt wordt. Gezien het supportersgeweld soms een echte strijd op leven en dood. Met het trieste gevolg dat bijvoorbeeld de return van de finale van de Copa Libertadores (Zuid-Amerikaanse Champions League) tussen Boca Junior en River Plate vorig jaar in Madrid afgewerkt moest worden nadat de tweede wedstrijd in Buenos Aires afgelast werd vanwege grote ongeregeldheden. Vooral het Argentijnse voetbal wordt al jarenlang geteisterd door de zogenaamde Barras Bravas die bij hun club een deel van het stadion tot hun eigen territorium hebben gemaakt met alle consequenties van dien.

Toch moet je als buitenstaander zo’n wedstrijd, waar dan ook in Latijns-Amerika, gaan bezoeken. Door je vooraf goed te laten informeren en een portie gezond verstand is het de ervaring van je leven. Het gaat al lang niet meer over de kwaliteit van het spel, maar vooral over de passie die voetbal teweeg kan brengen. De Britse onderzoeksjournalist David Yallop, die als eerste de misstanden aan de kaak stelde bij de FIFA, omschreef in zijn boek De Voetbalmaffia de verregaande commercialisering van het voetbal geïnitieerd door de corrupte bestuurders van het voetbal als volgt. ‘De reis van de ziel van de jonge voetballiefhebbers is teruggebracht tot een banaliteit. Ooit was het gebruikelijk dat jongetjes en meisjes hun club aanmoedigden terwijl ze in de hekken hingen, om te participeren. Daar draaide het allemaal om. Deelnemen aan het spel door middel van aanmoediging, afschuw, vreugde en treurnis. Later in andere delen van het stadion en nog later misschien met een eigen kind aan de hand die op een gegeven moment zelf in de hekken kon hangen waar haar/zijn ziel weer aan een eigen ontdekkingsreis begon en de cyclus zich zo herhaalde. Dit hebben ze van ons afgepakt.’ Gelukkig niet overal ter wereld. Mocht u in de gelukkige gelegenheid zijn om Zuid-Amerika te bezoeken, u weet waar u uw kinderen mee naar toe moet nemen. Op zoek naar de Latijnse Henny Meijer.