GIJS viert 50 jaar ijshockeyturbulentie

Beeld: (c) Van Gelder Producties

Als klein ventje van zeven jaar oud was ik bij de eerste aanblik meteen gegrepen door de snelste teamsport ter wereld: ijshockey. Mijn vader maakte speciale doeltjes die ik zelf met oude, gele aardappelnetten optuigde zodat de afgevuurde tennisballen een eindbestemming kregen. Met de krachtsexplosies op het Groninger ijs maakte ik kennis dankzij Johan Toren. Via een schoolwedstrijd won ik twee kaartjes voor een wedstrijd van GIJS. Toren wachtte mij ruim voor aanvang op en ik had de avond van mijn leven in het inmiddels opgedoekte ijsstadion in het Stadspark. Sindsdien ben ik deze vereniging altijd met meer dan gemiddelde interesse blijven volgen. Dit jaar viert de club op 21 december aanstaande het vijftigjarig jubileum. Een prestatie van formaat, helemaal met in het achterhoofd de kennis van de hoge pieken en diepe dalen die de club heeft gekend.

ACLO sticht GIJS
In 1969 wordt de Groninger Ijshockey Stichting (GIJS) opgericht door studenten van de Academie voor Lichamelijke Opvoeding (ACLO). De eerste shirts waarin de Groningers spelen zijn geel-rood en ontworpen door Martin Leeflang. GIJS begint in de laagste seniorendivisie van Nederland namelijk de derde divisie. De vuurdoop vindt plaats op 1 november 1969 als er met 16-1 verloren wordt van het tweede team van Den Bosch. Rob van Aarem maakt de allereerste treffer voor de nieuw opgerichte club.

IJsstadion Stadspark
Al snel verwerft deze dynamische sport een plaatsje in de harten van het sportpubliek. ‘Een avondje ijshockey in het ijsstadion Stadspark in Groningen is een belevenis, een spektakelstuk en een sprankelende show,’ aldus het Nieuwsblad van de Eemsmond. Een jaar na het debuut kan het eerste kampioenschap gevierd worden. GIJS promoveert voor een dolenthousiast publiek naar de tweede divisie. Een prestatie van formaat voor een sport die zo snel tot de verbeelding is gaan spreken. Onder leiding van coach Van Erp eindigt de ploeg zesde.

Debuut op hoogste niveau
In het seizoen 1972-’73 worden de Groningers kampioen, maar besluiten door het grote niveauverschil met de bovenste afdeling nog en jaar actief te blijven in dezelfde klasse. Twee jaar later maakt GIJS zijn debuut op het hoogste podium in Nederland. Ook bij de Groningers spelen inmiddels de nodige Canadese ‘imports’ die het spel naar een hoger niveau stuwen. Het avondje GIJS is inmiddels echt een begrip geworden in de noordelijke sportwereld. In 1978 is de ploeg heel dichtbij de eerste landstitel, maar moet de eindzege na de play-offs aan Heerenveen laten.

Landskampioen!
Dat is het voorlopige hoogtepunt want door een faillissement in 1980 wordt de club ver teruggeworpen. Langzaam maar zeker richt de vereniging zich weer op culminerend in het landskampioenschap in het seizoen 1985-’86. In het hol van de leeuw klopt GIJS aartsrivaal Heerenveen en neemt zo een beslissende voorsprong in de play-offs die via een poule-systeem worden gespeeld. Hierdoor plaatsen de ijshockeyers zich zelfs voor een Europacup treffen met Dynamo Berlijn. Thuis wordt de kwalitatief hoog aangeslagen tegenstander op 2-2 gehouden, de uitwedstrijd gaat met 6-3 verloren.

Teloorgang
Het succes van het landskampioenschap wordt nooit meer herhaald. In het begin van de jaren ’90 wordt GIJS omgedoopt tot Groninger Penguins. Tevens moet er afscheid genomen worden van het sfeervolle ijsstadion in het Stadspark. Het nieuwe multifunctionele sportcentrum Kardinge is vanaf 1993 het nieuwe onderkomen van de ‘Gijssies’. Op 7 maart 1993 speelt GIJS zijn laatste competitiewedstrijd. Dit duel luidt het begin in van maar liefst tien jaar waarin de Groningers niet aan een seniorencompetitie zullen deelnemen.

Weer een seniorenteam in competitie
Pas in 2003 besluit het bestuur onder aanvoering van voorzitter Roberto Di Tolve dat de ploeg weer met een seniorenteam in de competitie dient aan te treden. Dit resulteert in een nieuwe naamswijziging; de ploeg gaat voortaan door het leven als GIJS Grizzlies en speelt in de eerste divisie. Het seizoen van de terugkeer wordt afgesloten met de zesde plek. In 2006 wint GIJS de titel in de eerste divisie, maar besluit niet te promoveren naar het hoogste treetje vanwege het (te) grote niveauverschil. Een jaar later wordt de titel geprolongeerd en keert de ijshockeytrots wel terug op het hoogste podium.

Sergei Yashin op de bok
De Russische Olympisch kampioen Sergei Yashin neemt voor het seizoen 2008-2009 de coaching op zich. Met zijn aandoenlijke taal mengelmoes van Duits, Engels en Russisch neemt hij de mensen in Groningen voor zich in. Toch kunnen de Grizzlies geen rol van betekenis spelen in de Eredivisie en eindigen als zesde. De jaren in de hoogste divisie duren niet lang, na een verblijf van drie jaar is de club terug bij af en komt vanaf 2012-2013 onder de naam GIJS Bears uit in de eerste divisie. Sindsdien is de club altijd op het tweede plan blijven spelen. Er werden meerdere kampioenschappen gevierd, maar door financiële en organisatorische tegenslagen is GIJS er niet meer in geslaagd om terug te keren op het hoogste niveau.

Levenslange fascinatie
Wat ooit begon met twee vrijkaartjes van Johan Toren is voor mij een levenslange fascinatie gebleven met de ijshockeysport. Ik werd om onverklaarbare redenen gegrepen door het Zweedse ‘Tre Kronor’ team, bejubelde hun successen en zag ze live in actie op de Winterspelen van Turijn in 2006. Vond hun prachtige gele thuis- en blauwe uitshirt in wintersportgebieden en vierde dit alsof ik de Staatsloterij had gewonnen. Onlangs bloeide mijn (ijshockey) hart weer helemaal open toen ik in een vintage winkel in Groningen zomaar tegen een volledig bedrukt New York Rangers-shirt aanliep (met het karakteristieke rugnummer 99) van de beste speler die het ijshockeyspel ooit heeft voortgebracht: de Canadees Wayne Gretzky.

Dankbaarheid
Ik ben de eigenaar van deze zaak nog steeds oprecht dankbaar dat hij mij in de gelegenheid stelde dit kostbare stukje textiel voor een zacht prijsje aan te schaffen, misschien ook omdat hij in mijn ogen gezien moet hebben wat dit voor mij betekende. Zo kan een sport je zomaar raken en nooit meer loslaten. Dat allemaal mede dankzij alle ‘Gijssies’ die door de jaren heen ondanks de vele tegenslagen het ijshockey in Groningen altijd weer een nieuwe kans hebben gegeven met hun vechtlust, doorzettingsvermogen en humor. Het vijftigjarig jubileum is GIJS dan ook van harte gegund. Dat de club ook in de toekomst vele jongens- en meisjesharten mag veroveren en sneller doen kloppen. 

Bronvermelding: voor de historische informatie is geput uit het boek 'Terug in de GIJSTIJD, 40 jaar ijshockey in Groningen' van auteur Jan Kerkhof.