Gert Ligterink
Als in maart 1979 de Nederlandse schaakelite zich opmaakt voor de jaarlijkse strijd om de landstitel, reist de gezaghebbende schaakjournalist Max Pam met een filmploeg naar toernooistad Leeuwarden. Pam had van oud-wereldkampioen Max Euwe gehoord dat hij op korte termijn wel eens een opvolger zou kunnen krijgen in de persoon van Jan Timman. Hij was de Grote Hoop van schaakminnend Nederland die in staat moest worden geacht de jarenlange Russische hegemonie te kunnen doorbreken.
De nog jeugdige Timman was derhalve de te kloppen grootmeester in de Friese hoofdstad. Het moest wel heel gek lopen als hij zijn erelijst niet zou opfleuren met een vierde landskampioenschap. Er lag echte behoorlijke zware concurrentie op de loer, met gereputeerde toppers als Genna Sosonko en zeker ook nog good old Jan-Hein Donner, de man die al schakende altijd zoveel suikerklontjes in zijn koffie deed.
Zij konden Pam echter niet verontrusten. Er kon er maar één kampioen worden en dat was Jan Timman. In één van zijn vele columns keek Pam nog even terug in die tijd. “Dat Nederlands kampioenschap was eigenlijk beneden de stand van iemand die wereldkampioen ging worden, maar voor ons filmmakers zou het mooie plaatjes opleveren van tegenstanders die door Timman werden verslagen. Er zat flink geld in de documentaire, want ik herinner mij dat wij op landgoed Lauswolt logeerden, waar cameraman Paul van den Bosch tijdens het diner de duurste wijnen bestelde om te toosten op de goede afloop van onze onderneming.”
Ook op het deelnemerstableau prijkte de naam van Gert Ligterink, een bescheiden Groninger die het nog nooit verder had gebracht dan Nosbo-kampioen, ofwel de beste van Noordoost-Nederland. Ligterink, geboren in Oldekerk maar toen (en nog) huizend in de Schoolholm in hartje Stad, had ook geen rating die voor hem een hoge plaats in de eindstand deed voorspellen. Hij werd, als nog tamelijk verse internationaal meester, gezien als een volslagen kansloze outsider.
Op de dag dat Timman tegen Ligterink moest spelen, begon de ploeg van Pam met filmen. “Dat leek ons een eitje. Ligterink was weliswaar een redelijk sterke speler, maar Timman kon hem met gemak hebben. Dachten wij. De camera op de juiste plaats neerzetten om een nieuwe triomftocht van Timman vast te leggen, dat was eigenlijk het enige waar het nog om ging. Die Ligterink zou vanzelf bezwijken, daar twijfelden wij niet aan. Dat viel helaas lelijk tegen. Op de dertigste zet gebeurde het ondenkbare: voor het oog van de camera en voor het oog van een verbijsterde regisseur gaf Timman op. De man die wereldkampioen moest worden, had zojuist op gruwelijke wijze verloren van Gert Ligterink.”
De Groninger bleek ook in het verdere verloop van de titelstrijd nauwelijks te verslaan. Maart 1979 werd, althans puur sportief gezien, de maand van zijn leven. Ligterink versloeg meer hoger aangeslagen concurrenten: ook Hans Ree, Hans Böhm en Jan-Hein Donner moesten hun koning omleggen. Alleen in Genna Sosonko, een tot Nederlander genaturaliseerde Rus, moest de Stadjer zijn meerdere erkennen. Maar met tien punten uit dertien partijen bleek in de eindafrekening dat Gert Ligterink overtuigend kampioen was geworden. De Groninger was ook verbaasd over zijn prestatie. “Als ik dit niveau kan handhaven, kom ik nog in de top-10 van de wereldranglijst te staan.”
Dat gebeurde echter niet. Gert Ligterink was gewoon even twee weekjes boven zichzelf uitgestegen. In het hooggedoteerde Hoogovens-toernooi, waarvoor hij op basis van zijn landstitel was uitgenodigd, kwam hij terug op aarde. Laatste werd hij in dit elitegezelschap.
Ligterink verliet vervolgens langzaam maar zeker de toernooizalen om zich te ontpoppen tot journalistiek schaakanalist. Eerst bij het Nieuwsblad van het Noorden, waarna hij in 1983 een aanbod accepteerde van de Volkskrant. Schrijvend bleek wel een topper van lange duur.