Duits voetbal

Het einde van het voetbalseizoen nadert. Nog een dikke maand en dan zit het seizoen 2018/2019 erop. Ook in Duitsland zijn de eerste degradanten en promovendi bekend, of zoals ze daar zo mooi zeggen, Abstieger en Aufstieger.

Blij werd ik van de beelden uit Osnabrück waar de Verein für Leibesübungen von 1899 e.V. Osnabrück afgelopen weekend promotie naar de 2. Bundesliga veiligstelde na een 2-0 zege op hekkensluiter VfR (nu we toch bezig zijn: Verein für Rasenspiele) Aalen. Daar horen ze thuis, want ‘lila-weiß’ speelde het merendeel van hun historie op het tweede niveau. In het Stadion an der Bremer Brücke, ook al zo’n fantastische naam voor een stadion, keek men de afgelopen jaren vooral 3. Liga-voetbal. Ook niet erg, want Sportverein Meppen (niet ver over de grens) bijvoorbeeld zorgde twee jaar geleden voor een uitzinnig voetbalfeest toen duizenden supporters promotie uit de Regionnaliga Nord vierden met een heuse pitch invasion (voor dat woord is nog geen Duitse uitdrukking: is in de trend van Rasen stürmen wellicht?). Meppen promoveerde toen ten koste van SV Waldhof Mannheim. Ook mooi: datzelfde Waldhof Mannheim mag zich na zestien jaar weer een profclub in het betaalde voetbal noemen. De club won afgelopen weekend van Wormatia Worms en kan zodoende niet meer ingehaald worden. De laatste jaren werd het wel vaker kampioen van de Regionalliga Südwest. Echter verloor de club altijd de ‘Aufstiegsspiele’, waaronder dus vorig jaar tegen Meppen. Sinds dit seizoen heeft de Regionalliga Südwest echter een status waarmee de kampioen direct promoveert naar de 3. Liga. En zo geschiedde.

Je merkt het al: deze column is geschreven door een liefhebber van het Duitse voetbal. Waar is die liefde ontstaan? Dat moet ergens in de periode zijn geweest dat ik een voetbalshirt mocht uitzoeken. En dan niet zo’n goedkoop namaakshirt, nee een echte. Mijn keuze viel op een FC Bayern-shirt. Hoofdsponsor Opel. Dankzij de website van FC Bayern, waarop de historische shirts vanaf 1965 te vinden zijn, weet ik dat mijn shirt afkomstig is uit het seizoen 1999/2000. Dat klopt voor mijn gevoel ook, want een seizoen eerder baalde ik als enige in mijn omgeving dat niet aanvoerder Oliver Kahn, maar zijn collega-aanvoerder Peter Schmeichel de Cup met de grote oren omhooghield. Ik heb gejuicht voor Mario Basler, die Bayern met een rake vrije trap op voorsprong zette. Tegenwoordig is het vrij normaal om in een FC Bayern-shirt te trainen, maar toen was dat nog echt ‘nicht im Frage’. Hoe kwam dat? Hoogstwaarschijnlijk speelt de afkomst van mijn oma een rol. Zij is Duits en als kind kwamen wij in vakanties dan ook regelmatig over de grens. Daar kocht ik dan altijd een exemplaar van de seizoengids van Kicker. Die jaarlijkse seizoengids, inclusief ranglijst met alle logo’s van de clubs op een kartonnetje, haal ik nog steeds op bij onze oosterburen (uiteraard met een krat Jever).

En niet alleen FC Bayern spreekt tot de verbeelding. Zo maar een rijtje clubs met historie en een enorme aanhang die nu actief zijn in de Bundesliga: Borussia Dortmund, Eintracht Frankfurt, Borussia Mönchengladbach, Werder Bremen, FC Schalke 04 en VfB Stuttgart. Wat te denken van een niveau lager? 1. FC Köln, HSV, Union Berlin, FC Sankt Pauli, Dynamo Dresden, Erzgebirge Aue (vanwege de fantastische clubnaam), Magdeburg en MSV Duisburg. En misschien wel de meeste fascinerende clubs zijn te vinden in de 3. Liga: VfL Osnabrück (volgend jaar dus een treetje hoger), Karlsruher SC, Hansa Rostock, Preußen Münster, 1. FC Kaiserslautern, 1860 München, SV Meppen, Eintracht Braunschweig, Sonnenhof Großaspach (weer vanwege die naam), Energie Cottbus, Fortuna Köln en Carl Zeiss Jena. Stuk voor stuk clubs met een hondstrouw publiek. Waar ze ook in Duitsland spelen, de clubs kunnen vaak rekenen op volle thuis- en uitvakken. Die beleving maakt het voetbal in Duitsland ook leuk om naar te kijken.

Uiteraard heb ik al veel wedstrijden bezocht in (West-)Duitsland. Dat gaat meestal heel gemoedelijk, al zijn de hooligans daar (ook) heus niet vies van ordinair rellen. De strijd tussen West-Duitsland en Oost-Duitsland is niet alleen economisch zichtbaar. Dat is vooral op de tribunes voelbaar. Eind februari speelde Dynamo Dresden sinds lange tijd weer een uitwedstrijd tegen HSV. Maar liefst 8.000 Dynamo-supporters maakten de reis, 900 kilometer op een maandagavond, richting het Volksparkstadion. En dat ging niet onopgemerkt. Het uitvak stond letterlijk en figuurlijk in vuur en vlam. Het lied ‘Ost- Ost- Ost-Deutschland!’ was veelvuldig te horen (https://www.youtube.com/watch?v=M31jeUEJvmg). Die kreet wordt sowieso vaak gebruikt als een tegenstander uit West-Duitsland op bezoek komt, zoals 1. FC Köln afgelopen weekend. Zij, de supporters van Köln, pareerden de uitlokking met het ‘Wo- Wo- Wo- ist die Banane’-gezang (https://www.youtube.com/watch?v=JpaMXMUeBOY). Ludiek, maar met een scherpe verwijzing richting de supporters van Dynamo Dresden en de inwoners van Oost-Duitsland. Bananen waren namelijk schaars in de DDR. Die kwamen dan uit bevriende communistische staten. Castro’s Cuba of de Volksrepubliek Mozambique. Veel waren het er niet en de kwaliteit was dramatisch slecht. De inwoners van de DDR zagen in de zeldzame, als banaan vermomde, gele krommingen een metafoor voor het economische falen van de communistische heilstaat.

Naast Duits voetbal ben ik ook geïnteresseerd in geschiedenis. Geen land in Europa heeft zo’n bewogen historie als… de Duitsers. Maar dat geldt ook op voetbalgebied. Er zijn zulke interessante verhalen te vertellen over het Duitse voetbal. Denk aan het wonder van Bern in 1954. Het West-Duitse voetbalelftal versloeg het Hongaars voetbalelftal met 3-2 na een 2-0 achterstand. Deze wedstrijd wordt in Duitsland vaak gezien als het meer dan symbolische omslagpunt van de depressieve jaren na de Tweede Wereldoorlog in West-Duitsland naar de optimistischere periode die door het Wirtschaftswunder gekenmerkt werd. De Duitse radioverslaggever die verslag deed van de finale had het historisch belang van dit resultaat al direct door en sprak de historische woorden: "Wir sind wieder da."

Verder kan ik uren praten over de Wembleygoal van Geoff Hurst (1966), ‘de wedstrijd van de eeuw’ tegen Italië in 1970 (4-3 verlies), het WK in eigen land: eerst verliezen van uitgerekend Oost-Duitsland (Jürgen Sparwasser) en daarna winnen van Oranje in de finale. Of de drie opeenvolgende finales op een WK vanaf 1982, niet Dieter Eilst, maar Matthias Sammer die werd uitgeroepen tot speler van het EK in 1996, de roemloze uitschakeling op het EK van 2000, de blunders van Oliver Kahn tegen Brazilië in 2002, de revanche in 2014 en de inzinking onder Joachim Löw.

Los van die Mannschaft onthoud ik ook veel (zinloze) feitjes over het Duitse voetbal. Wist je dat onder impuls van het Derde Rijk de zogeheten Gauliga werd opgericht? Dat was de hoogste voetbalklasse in Duitsland tussen 1933 en 1945. FC Schalke 04 was toen het meest succesvol met zes titels. De enige Duitse landskampioen die niet uit het huidige Duitsland komt is Rapid Wien. In de finale op 22 juni 1941 trof de club voor 100. 000 toeschouwers favoriet Schalke 04. Na 60 minuten stond het 3-0 voor Schalke, maar binnen een tijdsbestek van tien minuten draaiden de groen-witten de situatie om en werd het uiteindelijk 4-3. De eerste kampioen na de Tweede Wereldoorlog was uitgerekend 1. FC Nürnberg in 1948. En wist je dat de Bundesliga in 1963 werd opgericht? 1. FC Köln werd in het eerste Bundesliga-seizoen kampioen. Op de eeuwige ranglijst van Duitse kampioenen staat FC Bayern met 28 titels ruim bovenaan. 1. FC Nürnberg volgt met negen (!) titels. Borussia Dortmund werd pas acht keer kampioen van Duitsland (waarvan vijf keer in de Bundesliga).

Binnenkort komt daar een titel bij voor FC Bayern of Borussia Dortmund. Het is sinds jaren weer eens echt spannend in de titelstrijd. En lukt het HSV om na een historische degradatie weer te promoveren? En zorgt SV Meppen voor lijfsbehoud? Gelukkig krijg je als liefhebber genoeg Duits voetbal mee op FOX Sports. Maar het voetbal uit Duitsland wordt al sinds 1961 perfect in beeld gebracht door Sportschau, op de ARD. Juist in de slotfase van het seizoen worden de samenvattingen, anders dan in Nederland, met veel meer gevoel voor emotie gemonteerd. Let maar eens op het verschil met Studio Sport en wie weet begrijp je dan iets van mijn enthousiasme voor het Duitse voetbal…