De Vier Mijl, een schot in de roos
Foto: (c) Jan Kanning
‘De Vier Mijl’, het is een merknaam. Bijna elke noorderling weet bij het horen van die drie woorden dat het om hardlopen gaat, hardlopen van Haren naar stad. Velen deden en doen mee aan die 6437 meter, jaar in jaar uit. Zondag 13 oktober alweer voor de 32ste keer. Voor mij toch altijd een bijzonder moment. Niet omdat ik hem ga lopen (ik fiets liever honderd kilometer dan dat ik vijf kilometer moet lopen), maar bovenal omdat ik de Vier Mijl van Groningen mijn geesteskindje mag noemen. Hoe zit dat dan precies?
Medio de jaren tachtig in de voorgaande eeuw ging het ten kantore van SPRON (Sport Promotie Noord) over sport, over topsport. SPRON, bedacht door echte sportfanaten als Ger van Gelder, Dick Monningh, Max Palfenier, Wil Smit en Theo Huizinga. Kort na de start van deze organisatie, die zich in brede zin wilde inzetten voor de sport in het Noorden en ook topsportevenementen organiseerde, mocht ook ik als bestuurslid mijn sportsteentje bijdragen. De ambitie was hoog, getuige twee keer het Benetton-voetbaltoernooi. Een toernooi met vier ploegen waarbij uiteraard thuisploeg FC Groningen in het Oosterpark.
Ondanks mooie namen als Werder Bremen, Botafogo, West Ham United en KV Mechelen sloeg het tot onze teleurstelling niet aan bij het publiek. Na twee keer stierf het voetbaltoernooi een zachte verliesgevende dood. Ook een ijshockeytoernooi bleek geen voltreffer. Van opgeven echter geen sprake, van voetbal en ijshockey ging het vizier naar een loopevenement. ,,We gaan iets met hardlopen doen’’, aldus Van Gelder. Maar wat? Een marathon over de net geopende ringweg? Dat vond de gemeente geen goed plan, een marathon organiseren loopt in de papieren en de kalender zat op slot. Een halve marathon? Tien kilometer? Alles kwam langs. ,,Kom met ideeën’’, kregen we als boodschap van Van Gelder.
Ideeën dus. We hadden een week (tot de volgende vergadering) de tijd. Juist in die week zag ik beelden van de ‘Fifth Avenue Mile’. Een korte loop in het centrum van New York. Imposante beelden van een enorme massa lopers over de Fifth Avenue, hartje New York. Opeens zag ik het: die massa over de brede Hereweg…….richting binnenstad, Grote Markt. Vanuit Haren naar Groningen? Eén rechte lijn vol met lopers…..dat moest prachtig zijn. Afstand? Ik had nog geen idee. Vijf kilometer? Ik opperde het plan tijdens de eerstvolgende vergadering. Van een aantal ideeën bleef dit hangen. Van Haren naar de Grote Markt. Zou dat haalbaar zijn? Omdat niemand van ons ervaring met loopevenementen had, besloten we kenner pur sang Jos Hermens in te schakelen. Hermens, zelf toploper geweest op de marathon en tien kilometer, nu een bekend atletiekmakelaar met veel topatleten in zijn stal.
Samen met Van Gelder naar Jos Hermens, we spraken elkaar in de Woeste Hoeve (nee, niet wat u misschien denkt, gewoon een restaurant ergens tussen Apeldoorn en Arnhem). Hermens hoorde het plan aan, gereserveerd. Vreemde afstand, zag je hem denken. Vijf, zes kilometer? Niet bepaald gangbaar voor een stratenloop. Die scepsis veranderde in toenemend enthousiasme toen Hermens een paar dagen later het beoogde parcours bekeek. ,,Doen”, was zijn kort uitgesproken advies. ,,Twee redenen daarvoor: ten eerste krijgen toplopers die op de baan afstanden als 1500 meter en vijf kilometer lopen een kans op een heuse stratenloop. Daarnaast is de loop uitermate geschikt voor bijna iedereen om mee te doen. De betrekkelijk kort afstand behoeft geen lange en intensieve training, laagdrempelig dus.’’
De afstand en de naamgeving was wel een puntje. Vijf kilometer was te kort, uiteindelijk kwamen we met wat passen en meten uit op vier Engelse mijlen. De Vier Mijl van Groningen aldus. Vier Mijl betekent 6437 meter. We gingen aan de slag, ABN AMRO werd hoofdsponsor. De start was gesitueerd bij de ingang van de Hortus in Haren. Omdat ABN AMRO destijds haar hoofdkantoor had op de Vismarkt werd daar de finishstreep getrokken, dus niet op de Grote Markt. Waarschijnlijk is door die abrupte wijziging in het parcours vergeten de juiste afstand nog eens te meten, waardoor er in de eerste 17 afleveringen niet 6437 meter, maar 6665 meter is gelopen. Bij een her-meting kwam die fout pas in 2004 aan het licht. Hetgeen direct in de tijdtabel te zien valt.
In hoog tempo bouwden we een organisatie op, met hulp van mensen van lokale atletiekclubs. Sponsoring, financiële onderbouwing, wedstrijdorganisatie. Zelf werd ik de eerste ‘race-director’. Zaterdag 10 oktober 1987 was het zover: de eerste Vier Mijl van Groningen. Een veld toplopers ingebracht door Hermens, zo’n drieduizend deelnemers voor de volksloop. We waren er tevreden mee. De Belg Vincent Rousseau was de eerste winnaar in 18.26.3. Na afloop kwam het besluit: we gaan er mee door. Dat daarmee een succesvolle traditie was geboren konden we toen nog niet vermoeden.
In de jaren die volgden groeide de Vier Mijl gestaag. Keniaanse toplopers meldden zich. Het aantal deelnemers aan de volksloop steeg, tot zo’n tienduizend na een jaar of acht. Zelf maakte ik dat als actief bestuurder niet meer mee. Een conflict deed mij besluiten bij SPRON te stoppen. Maar genieten van het succes van de Vier Mijl deed ik zeker wel. Ik vond het niet handig dat SPRON de loop na een jaar of tien ‘verkocht’ aan de helaas onlangs overleden Grietje Pasma. Grietje bracht nieuwe impulsen en zette de Vier Mijl van Groningen nog nadrukkelijker op de kaart. Toplopers als Haile Gebrselassie maakten furore, het afstandsrecord werd keer op keer verbroken. Het staat anno nu op 17.06, gelopen in 2011 door de Keniaan Vincent Yator. Er kwam een serieuze vrouwenloop, een bedrijvenloop en zo ging het maar door. Wat SPRON als basis had neergelegd, bouwde Grietje Pasma uit naar grotere hoogten. Meer dan twintigduizend deelnemers. Pasma ‘verkocht’ de Vier Mijl vervolgens in 2016 aan Golazo Noord Nederland.
Waarschijnlijk sta ik zondag 13 oktober ergens langs het parcours. Met een goed gevoel, misschien mag dat enige trots heten. Want dat de Vier Mijl van Groningen is een schot in de roos gebleken, is wel duidelijk.