Be Quick, landskampioen uit wrok

Dit jaar is het honderd jaar geleden dat het Groninger voetbal op de erelijst van Nederlandse voetbalkampioenen is komen te staan. Met dank aan Be Quick, dat met deze landstitel eeuwige roem vergaarde. Een prestatie ook die geen enkele andere noordelijke club tot dusver heeft kunnen evenaren, laat staan overtreffen. En dat zal, gezien de ontwikkelingen in het huidige profvoetbal, wellicht ook nimmer meer gebeuren. Hoe dan ook, voor onze senior-medewerker Dick Heuvelman een reden om de stadse sporthistorie over de afgelopen eeuw eens in boekvorm in kaart te brengen. Dat boek wordt 5 juni gepresenteerd in het Groninger Forum. Speciaal voor Sport in Stad komt hij met een voorpublicatie van het eerste hoofdstuk, hoe Be Quick dat flikte in 1920. 

Be Quick, landskampioen uit wrok

Het gonsde in het voorjaar van 1920 in Groningen. De stad was in vervoering gebracht door de voetballers van Be Quick. Die waren met overmacht kampioen geworden van de eerste klasse district Noord en volgens insiders was het niet ondenkbaar dat Be Quick ook wel eens kampioen van Nederland zou kunnen worden.

Alle geloof, hoop en verwachting waren samengebald in een elftal dat ongekend superieur voetbal liet zien in Noord-Nederland. De ene na de andere tegenstander werd opgerold. Midvoor Jaap Bulder had in de veertien competitiewedstrijden het net liefst 59 keer doen bollen, zoals dat destijds heette. Alleen al tegen Veendam maakte hij er acht. In de middenlinie heerste Evert van Linge als een keizer van Romeinse allure en ook de beide Tetzners, Hans en Max, trokken nadrukkelijk deze potentiële kampioenskar.

De Stadjers zagen het helemaal zitten in dit superelftal, dit in tegenstelling tot de keuzecommissie van het Nederlands elftal. Zij vonden geen enkele Be Quicker waardig voor een plaats op het vlaggenschip van de – toen nog – NVB. Maar dat zorgde bij aanvoerder Van Linge en zijn mannen alleen maar voor geestelijke doping.

Ze zouden die Hoge Heeren in Den Haag wel even laten zien wat ze waard waren, spraken ze met elkaar af in de trein naar Maastricht, waar MVV als eerste tegenstander in de kampioenscompetitie wachtte. De daad werd bij het woord gevoerd en de 4-0 zege werd gezien als de spreekwoordelijke eerste klap die destijds een daalder waard was.

Nadat ook van de oostelijke kampioen Go Ahead was gewonnen, met 2-1, steeg de voetbalkoorts in Groningen tot ongekende hoogte. Maar in de daarop volgende wedstrijd, uit bij het Rotterdamse VOC, leek alle hoop de bodem te worden ingeslagen. Be Quick kreeg er ongenadig van langs: met liefst 7-1. Aanvankelijk wilde het thuisfront dat niet geloven, want ja, met de verbindingen van toen was men op traag binnenspelende informatie aangewezen.

Het voetbalvolk, bijeen gedromd voor sigarenmagazijn Horn aan het A-Kerkhof, reageerde met ongeloofwaardig gekreun. Dit was onmogelijk, ging het door de meute. De wildste geruchten werden verspreid. Gedacht werd onder meer aan een vergiftigde lunch, die de spelers had verlamd. Laat in de avond verzamelden zich veel voetballiefhebbers bij het hoofdstation om de late Hollandse trein binnen te zien komen. Om te checken of alle negatieve berichtgeving wel klopte. Toen de spelers van Be Quick echter met gebogen hoofden hun coupé verlieten, waren ze pas overtuigd van het Rotterdamse echec.

Trainer Harry Waites, een Engelsman die aan het eind van de Eerste Wereldoorlog als militair werd geïnterneerd in Groningen na een verloren slag om Antwerpen, bleek echter een meester in ‘mental coaching’. In Deventer werd vervolgens Go Ahead opnieuw verslagen, nu met 1-0 – waarna de alles beslissende wedstrijd tegen VOC wachtte. Op het veld achter Villa Gelria, waar boerenkarren de toeschouwers- capaciteit opschroefden naar dik 10.000 man, hunkerden spelers en publiek naar de ultieme revanche.

Die kwam er, op gang gebracht door Appie Groen. Hij was de maker van de 1-0 en zette de toon voor een historische dag, die zesde juni van 1920. Toen scheidsrechter Van Bisselick voor het einde floot was het 4-0 en werden de Groninger voetbalhelden op vele schouders gehesen. Stadshistoricus Beno Hofman in zijn boek Sportstad Groningen: “Hoeden vlogen door de lucht en wildvreemden omhelsden elkaar. Het Be Quick-lied werd massaal gezongen en wethouder Sissingh bood namens het gemeentebestuur een grote lauwerkrans aan. De heer Cohen deed dat uit naam van aartsrivaal Velocitas. In de binnenstad ging het feestgedruis verder. Het meest gehoorde lied: Er is geen club in Holland die Be Quick kan slaan.”

De keuzeheren van het Nederlands elftal konden er ook niet meer omheen. Uiteindelijk werden alle tien veldspelers international. De kampioenen van 1920 heetten (in alfabetische volgorde), Evert Jan Bulder, Jaap Bulder, Appie Groen, Rieks de Haas, Herman Legger, Evert van Linge, Harry Rodermond, Sibolt Sissingh, Hans Tetzner en Max Tetzner. Alleen voor keeper Deck de Ruiter Zijlker bleef die bekroning uit. Daarmee schreef hij, in al zijn tragiek, toch ook historie.

Be Quick 1887
-Landskampioen 1920
-18x noordelijk kampioen
-profclub van 1954-1964
-1x kampioen tweede divisie (1960)
-Internationals: Evert Bulder, Jaap Bulder, Appie Groen, Rieks de Haas, Herman Legger, Evert van Linge, Klaas Lugthart, Harry Rodermond, Siebolt Sissingh, Hans Tetzner, Max Tetzner.

OOK IN 1920 maakten de eerste Groninger sporters hun opwachting op het Olympisch podium. Die eer komt de broers Evert en Jaap Bulder toe. Zij maakten namens Be Quick deel uit van het Nederlands voetbalelftal dat op de Spelen van Antwerpen een bronzen medaille behaalde. Eigenlijk werd Nederland vierde, maar bij het opmaken van de eindafrekening werd Tsjecho-Slowakije gediskwalificeerd. De Tsjechen verlieten in de strijd om het goud op slag van rust het veld uit woede over de rol van de scheidsrechter. Thuisland België leidde op dat moment met 2-0 en werd tot winnaar uitgeroepen.

Jaap Bulder maakte in dit toernooi zijn faam als goalgetter waar en trof in dit toernooi drie keer doel, maar werd in de strijd om het brons buiten het elftal gelaten vanwege ondisciplinair gedrag. Jaap Bulder voelde zich niet op zijn gemak in het Olympisch keurslijf en had vooral moeite met de huisvesting. Hij compenseerde dat, samen met enkele ploegmakkers, met vermaak in het bruisende Antwerpse uitgaansleven. Mede daardoor ontbrak het Oranje tegen de Belgen aan schotvaardigheid en werd een 3-0 nederlaag geleden. De twee jaar oudere Evert Bulder speelde in de verloren troostfinale tegen Spanje (1-3) zijn eerste en ook enige interland.