100 jaar Topsport in Groningen

IJs en corona dienende wordt in het Forum op donderdag 3 juni, met een jaar vertraging, het boek 100 jaar Topsport in Stad gepresenteerd. Daarin laat sportjournalist Dick Heuvelman op canonachtige de topsportgeschiedenis van Groningen passeren. De aanleiding van dit boek was het landskampioenschap van Be Quick in 1920. Speciaal voor Sport in Stad een voorproefje en wel de hoge nood bij GVAV.

Bijschrift foto: Het GVAV van 1963, met vier van de vijf aankopen. Tweede van links Tonny van Leeuwen, vierde van links Martin Koeman, tweede van rechts Ferry Pettersson en gehurkt uiterst rechts Dick Bosschieter. De vijfde aankoop, Ronald Breinburg, was die dag reserve.

Noodsignalen in het Oosterpark in 1963. GVAV, de trotse Groninger representant op het hoogste voetbalniveau in Nederland, de eredivisie, kan haar broek niet meer ophouden. De financiële huishouding staat zelfs zodanig onder druk, aldus het bestuur van GVAV, dat er hulp van buiten moet komen om topvoetbal in de stad structureel te kunnen waarborgen. Er wordt niet alleen steun verlangd van de overheid, maar ook van het bedrijfsleven. Dat had nogal wat voeten in aarde, met name waar het ging om subsidiëring van de gemeente. Overheidsgeld naar profsport was in die tijd not done.

Toch ging men op de Grote Markt overstag, want ja, men kon deze vorm van vermaak voor het volk toch niet zo maar verloren doen gaan. Na veel vijven en nog meer zessen kwam het tot de oprichting van de Stichting Betaald Voetbal GVAV, waarin niet alleen de gemeente participeerde, maar ook het bedrijfsleven en GVAV zelf. Alle drie partijen legden 300.000 gulden in, waarbij aangetekend dat de inbreng van de blauwwitte club louter en alleen bestond uit het spelersarsenaal.

GVAV leverde ook de voorzitter, Jan Hekman, de man die GVAV krap tien jaar eerder, in 1954, de weg had gewezen naar professioneel voetbal. Namens de gemeente werd Marten Kastermans, invloedrijk politicus van de PvdA, vice-voorzitter en bracht  het bedrijfsleven de heer A.W. Ritsema als secretaris-penningmeester op het pluche. GVAV 1 en GVAV 2 werden losgekoppeld van de oorspronkelijke vereniging en het derde elftal werd daardoor automatisch het hoogste team van GVAV-Rapiditas in het amateurvoetbal.

Het nieuwe bestuur ging gelijk de transfermarkt op, want versterkingen waren bitter nodig om niet nog eens te degraderen, zoals in 1958. Bij Sparta Rotterdam werd de talentvolle doelman Tonny van Leeuwen, die door Pim Doesburg uit het eerste was verdrongen, weggekocht en bij het Amsterdamse Blauw Wit, toen nog de grote aartsrivaal van Ajax, de internationals Martin Koeman en Ferry Pettersson. Verder kwam de Moulijn van de Zaanstreek, Dick Bosschieter, naar Groningen. Hij was een veelbelovende linksbuiten van KFC. En ook werd Ronald Breinburg gecontracteerd. Hij, afkomstig van de Surinaamse topclub Transvaal, deed als eerste kleurling zijn intrede in het Oosterpark. Tegenover deze nieuwkomers, stond het vertrek van de kopsterke spits Rikkert La Crois en de robuuste middenvelder Gerrit Borghuis.

Dat transferbeleid leek zich al in de eerste de beste thuiswedstrijd van het seizoen 1963/64 uit te betalen. Het Oosterpark explodeerde bijkans van vreugde, want het nieuwe GVAV liet gelijk Feyenoord alle hoeken van het veld zien. Het werd liefst 3-0, met twee doelpunten van Klaas Nuninga. Ook Ajax ging er later aan (3-1). De clubleiding beloonde dit resultaat zelfs met extra premie van 100 gulden, bovenop de contractueel vastgestelde overwinningspremie van 200 gulden.

Desondanks bleef het gewenste effect van de aankopen uit toen de balans aan het einde van het seizoen werd opgemaakt, een achtste plaats slechts en derhalve geen kwalificatie voor het Europese Intertoto-toernooi, één van de doelstellingen. De oorzaak, zodra de IJsselbrug bij Zwolle was gepasseerd, bleek GVAV geen schim van de ploeg die aan de Zaagmuldersweg bijkans onverslaanbaar was. Uit werd geen enkele wedstrijd gewonnen, bleef het bij zeven schamele punten via evenzovele gelijke spelen.

Nog verontrustender was het dat de geldzorgen alleen maar waren toegenomen. Op initiatief van de KNVB werden gesprekken gearrangeerd tussen de stichting, de amateurs van GVAV en Be Quick om tot een vorm van samenwerking te komen. Zelfs een fusie, ook nog met Velocitas er bij, werd geopperd. Dat was een brug te ver voor de leden van die clubs. Be Quick ging liever als zelfstandige amateurclub verder teneinde haar (elitaire) identiteit niet te verkwanselen.

Maar na veel pappen en nathouden werd het in 1970 duidelijk dat ook de stichting GVAV hoe dan ook niet te redden was. De afspraken van 1963 konden niet meer worden nagekomen. Opnieuw moest de gemeente met een reddingsboei op de proppen komen. Daarop werd de naam FC Groningen geprojecteerd. En zo kreeg het voetbal in Groningen op 16 juni 1971 een nieuwe dimensie.